Non Fungible Tokens, beter bekend als NFT’s, zijn nog steeds trending in de cryptocurrency wereld. Maar wat krijg je nu eigenlijk als je een NFT aanschaft? Word je de trotse eigenaar van het desbetreffende digitale (kunst-)werk, of koop je slechts een stukje code? En wat gebeurt er met NFT en het auteursrecht? Ben je volledig eigenaar geworden van het werk (en dus ook van de intellectuele eigendomsrechten) of mag je er eigenlijk helemaal niets mee doen?
Wat zijn NFT’s?
Heb je geen idee waarom er mensen zijn die honderdduizenden euro’s betalen (en soms zelfs miljoenen), voor digitaal opgeslagen memes, foto’s of GIFS? Lees dan eerst eens even deze blog.
Kort gezegd, is een NFT een stukje code dat wordt gebruikt om te bewijzen dat jij eigenaar bent van een bepaald digitaal bestand, zoals een foto of GIF. Een NFT wordt in de praktijk dan ook gebruikt als een digitaal eigendomscertificaat. Elke NFT is trouwens uniek, niet-verwisselbaar. Door het koppelen van een NFT aan een digitaal werk is het daarmee mogelijk om een bepaalde waarde toe te voegen aan het digitale bestand (ondanks het feit dat digitale bestanden natuurlijk ontzettend makkelijk te kopiëren zijn). Er is immers maar één iemand die het digitale eigendomscertificaat bezit.
Verschillende soorten NFT’s
Voordat we bekijken hoe NFT’s zich nou eigenlijk verhouden tot het auteursrecht, is het goed om even te verduidelijken dat er verschillende soorten NFT’s zijn. Ofwel: de ene NFT is de andere niet. Zo is het misschien een verrassing om te horen dat de digitale werken die door NFT’s worden vertegenwoordigd, in de regel niet zelf op de blockchain worden opgeslagen. De reden waarom digitale werken niet direct op de blockchain worden opgeslagen is omdat daar aanzienlijke kosten mee gepaard gaan en dat dus vaak niet erg aantrekkelijk is.
Goed, omdat het dus heel duur is om digitale werken op de blockchain op te slaan, wordt er vaak slechts verwezen naar het digitale werk. Zo’n NFT bevat dus een link, die verwijst naar een digitaal werk dat buiten de blockchain (op het internet) is opgeslagen. Best tricky natuurlijk. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als het digitale werk van het internet verdwijnt omdat de desbetreffende server crasht?
Wat kan je als ontwerper met een NFT?
Je eigen digitale kunst verkopen: welke ontwerper (of andere creatieve ondernemer) wil dat nou niet? Steeds meer kunstenaars weten de NFT-scene te vinden en maken gebruik van NFT’s om betaald te krijgen voor hun creativiteit. Ben je bijvoorbeeld een grafisch ontwerper? Dan zou je een NFT aan jouw ontwerp kunnen koppelen en deze verkopen. Door de NFT is het een stuk makkelijker om jouw digitale ontwerp te verhandelen. De koper weet inmiddels zeker dat hij of zij een uniek ontwerp koopt. NFT’s geven creatieve ondernemers bovendien de mogelijkheid om eenvoudig de hele wereld te bereiken met hun kunst. Op online marktplaatsen zoals OpenSea is het mogelijk om jouw NFT’s wereldwijd te verkopen.
Krijg je met een NFT het auteursrecht?
Heb je zojuist een NFT gekocht? Dan is het goed om te beseffen dat je het oorspronkelijke digitale werk niet in je bezit krijgt. Ook het intellectueel eigendom blijft bij de auteursrechthebbende. Als koper van een NFT verkrijg je dus niet de auteursrechten op het digitale werk, tenzij er iets anders is afgesproken. Het Nederlandse auteursrecht kent namelijk als uitgangspunt dat de maker van een creatief werk (zoals een fotograaf of grafisch ontwerper) de auteursrechthebbende is. Dit auteursrecht ontstaat trouwens helemaal vanzelf, daar hoeft de maker niets voor te doen.
Maar waarom is het eigenlijk belangrijk om te weten dat jij als koper van een NFT niet het auteursrecht verkrijgt? Het antwoord heeft alles te maken met de rechten die de wet toekent aan de auteursrechthebbende. De auteursrechthebbende heeft namelijk het exclusieve recht om te bepalen wat er met zijn werk gebeurt. Zonder toestemming van de auteursrechthebbende, mag je, bijvoorbeeld een digitale afbeelding, niet zomaar delen op het internet of op een mooie flyer laten drukken.
Dat je eigenaar bent geworden van een NFT betekent dus niet dat jij het onderliggende werk, zoals die afbeelding, mag verspreiden of kopiëren.
Koop NFT is geen overdracht auteursrecht
Het uitgangspunt is dus dat je als eigenaar van een NFT echt alleen de NFT bezit. Je bent geen eigenaar geworden van het auteursrecht. Is het belangrijk voor je dat je het digitale kunstwerk mag kopiëren, verspreiden, bewerken of exploiteren? Dan zal je ofwel moeten afspreken dat het auteursrecht aan jou wordt overgedragen, ofwel dat jij een (exclusieve) licentie krijgt. De Nederlandse wet bepaalt dat er voor een overdracht of exclusieve licentie van het auteursrecht een schriftelijke akte vereist is. Het lijkt erop dat een smart contract wellicht als schriftelijk akte door het leven kan, maar zeker is het niet. Hopelijk duurt het niet lang meer voordat een rechter zich hierover mag buigen. Natuurlijk houden we je op de hoogte van relevante ontwikkelingen.
Iemand heeft een NFT gemaakt van mijn werk
De belofte van NFT’s is vrij makkelijk te begrijpen: ze bieden digitale kunstenaars een makkelijke(re) manier om geld te verdienen aan een digitaal werk dat anders lastig verkoopbaar zou zijn. Prachtig, toch?
De realiteit van NFT’s is een stukje grimmiger. Kunstenaars zien hun werk verschijnen in NFT’s zonder hun toestemming. Eenieder kan namelijk een digitaal kunstwerk ‘minten’, en dus ook het werk van een ander. Zo zou iemand ongevraagd een NFT kunnen creëren van jouw digitale kunstwerk. Nogal vervelend natuurlijk.
Als iemand ongevraagd een NFT maakt van jouw werk, zou er sprake kunnen zijn van een auteursrechtinbreuk en / of identiteitsfraude. Is er sprake van een inbreuk op jouw auteursrecht? Dan raden we je aan om in ieder geval z.s.m. het platform waarop jouw werk staat te berichten met het verzoek jouw werk er onmiddellijk af te halen. Daarnaast kan je de inbreukmaker aanspreken en vorderen dat deze stopt met de inbreuk. Wellicht zou ook een schadevergoeding mogelijk zijn.
NFT’s en juridische problemen
Kom je er niet zelf uit? Neem dan contact op met een van onze NFT-juristen. Je kunt natuurlijk eerst ook nog even deze pagina bekijken over NFT en Cryptorecht.
