Intellectueel eigendom
Jouw intellectueel eigendom beschermen of juist exploiteren? Onze IP-juristen helpen je graag bij het maken van de juiste keuzes en het opstellen van de benodigde contracten zoals licentieovereenkomsten en overdrachtaktes.
- LEGAL COUNSELS OF THE FUTURE: +31 (0) 20 261 9633
Menu
Intellectueel eigendomsrechten
Intellectueel eigendomsrechten… daar Googelen jullie volgens ons SEO-team op. Maar eigenlijk bedoelen jullie natuurlijk “intellectueel eigendom” of “intellectuele eigendomsrechten”. Hoe het ook zij: we begrijpen waar je naar op zoek bent. Als je intellectueel eigendom bezit, wil je misschien weten hoe je deze moet beheren en welke vormen van bescherming er zijn. Wil je jouw intellectueel eigendom commercialiseren? Dan moet je je eens verdiepen in het in licentie geven of verkopen van auteursrechten, merken, handelsnaamrechten, enzovoorts. Het kan natuurlijk ook zijn dat iemand anders zonder jouw toestemming gebruik heeft gemaakt van jouw creatie. Zo ja, dan is er misschien sprake van een inbreuk op jouw intellectuele eigendom en zou je (gerechtelijk-)actie kunnen ondernemen.
Wat is intellectueel eigendom?
Het woord intellectueel eigendom zegt het al: als eigenaar van een creatief werk (zoals software, video’s, foto’s, teksten of design), mag jij bepalen wat er met dat werk gebeurt, wie het mogen gebruiken en onder welke voorwaarden. Zonder toestemming, mogen anderen geen gebruik maken van jouw intellectuele creaties. Hierdoor is het mogelijk om jouw creaties te verhandelen of op of andere wijze te exploiteren.
Even een voorbeeld: je hebt een ontwerp voor een stoel gemaakt en wil dit ontwerp op de markt brengen. Hoe voorkom je alleen dat een derde jouw ontwerp, zonder jouw toestemming, laat namaken? Precies voor dit soort situaties is het intellectuele eigendom in het leven geroepen. Als eigenaar van het ontwerp, mag alleen jij bepalen wie jouw ontwerp mag omzetten naar een fysieke stoel.
Het intellectuele eigendomsrecht geeft jou als maker van een creatief werk, bepaalde zeggenschapsrechten. Alleen jij mag beslissen wat er met jouw werk gebeurt.
Verschillende intellectuele eigendomsrechten
Er zijn verschillende soorten intellectuele eigendomsrechten. Het “intellectueel eigendomsrecht” moet dan ook als een verzamelnaam worden beschouwd. Bovendien geeft het intellectueel eigendomsrecht bescherming aan verschillende intellectuele creaties. Denk aan muziek, software, ontwerpen, teksten, foto’s, bedrijfsnamen, uitvindingen en video’s. Zo’n creatie, laten we een ontwerp even als voorbeeld nemen, kan ook weer door meerdere intellectuele eigendomsrechten worden beschermd. Zo zou je als designer jouw ontwerp als model kunnen registreren en rust er op het design waarschijnlijk ook nog auteursrecht. De volgende IE-rechten zijn voor de praktijk het meest relevant: het auteursrecht, het merkenrecht, het handelsnaamrecht, het octrooirecht en het modelrecht. Deze IE-rechten zijn zowel in de Nederlandse als internationale wetgeving vastgelegd.
Het auteursrecht (copyright)
Het auteursrecht wordt in de praktijk ook wel “copyright” genoemd en is een van de belangrijkste IE-rechten. Auteursrecht ontstaat helemaal vanzelf en beschermt werken van letterkunde, wetenschap en kunst. Het enige vereiste is dat het werk enigszins origineel is en het de persoonlijke stempel van de maker draagt. Een kopie komt bijvoorbeeld geen auteursrechtelijke bescherming toe. In de Nederlandse Auteurswet kan je bovendien lezen dat alleen de auteursrechthebbende mag bepalen wat er met zijn of haar werk gebeurt. Zonder toestemming van, bijvoorbeeld de fotograaf, mag je als derde dus niets doen met het werk (de foto). Op dit wettelijke uitgangspunt, bestaan nog wel een aantal uitzonderingen. Denk aan het citaatrecht, de persexceptie of het hyperlinken naar een werk.
Intellectuele eigendomsrechten verkopen
Net zoals je als eigenaar van een huis jouw huis kan verkopen, is het ook mogelijk om jouw intellectuele eigendomsrechten over te dragen. Met het verkopen (“overdragen”) van jouw intellectuele eigendom, ben je jouw rechten zo goed als kwijt. Deze gaan over op de koper. Je mag het werk zelfs niet meer zonder toestemming van de koper in jouw portfolio opnemen (tenzij jullie iets anders hebben afgesproken). Het voordeel is natuurlijk dat je ook niet meer verantwoordelijk bent voor jouw werk. Indien je het belangrijk vindt om enigszins de controle te behouden, is het in licentie geven van jouw werk een betere optie.
Maar hoe gaat de verkoop eigenlijk in zijn werk?
- Laat een schriftelijke overeenkomst opstellen, die zowel jij (verkoper) als de koper ondertekenen;
- In de overeenkomst moet in ieder geval staan wat er precies wordt gekocht, welke financiële vergoeding er tegenover staat en welk recht er op de overeenkomst van toepassing is;
- Bespreek of jij als verkoper nog een “licentie terugkrijgt”, bijvoorbeeld omdat je het werk voor jouw eigen promotionele doeleinden wilt kunnen gebruiken;
- Soms is het voor de verkoop nodig dat de overdracht wordt geregistreerd bij het bevoegde bureau voor intellectuele eigendom.
Het portretrecht
Het portretrecht neemt een speciale plek in binnen het intellectueel eigendom en in het bijzonder het auteursrecht. Het portretrecht is namelijk onderdeel van het auteursrecht en houdt, kort gezegd, in dat een geportretteerde zich mag verzetten tegen het openbaarmaken of publiceren van zijn of haar portret. Er is echter pas sprake van een portret wanneer iemand herkenbaar is afgebeeld. Het portretrecht komt trouwens alleen aan mensen toe (een aap die een selfie maakt heeft geen portretrecht). Het maakt trouwens niet uit of het portret is gefotografeerd, geschilderd of op andere wijze is vormgegeven. Zolang iemand herkenbaar “op beeld staat”, is er sprake van een portret en komt deze persoon bepaalde rechten toe. Zelfs als je een stockfoto koopt, is het daarom belangrijk om rekening te houden met eventuele portretrechten.
Handelsnaamrecht (hint: een KVK inschrijving is niet voldoende)
Een handelsnaam is de naam waaronder jouw onderneming handelt. Voor ons kantoor is dat bijvoorbeeld Spaans&Spaans. Meestal is de handelsnaam dezelfde naam als die in de oprichtingsakte staat, maar dat hoeft niet. Een onderneming kan bijvoorbeeld ook verschillende handelsnamen gebruiken voor verschillende activiteiten. Handelsnamen worden beschermd door het handelsnaamrecht. Dit betekent, kort gezegd, dat een ander bedrijf niet dezelfde handelsnaam mag gebruiken. Hiermee wordt voorkomen dat er bij het publiek verwarring ontstaat over, bijvoorbeeld, de identiteit van de ondernemer.
Je krijgt pas een handelsnaamrecht, wanneer je de naam actief bent gaan gebruiken. Het is dus niet voldoende om de bedrijfsnaam in te schrijven in de KvK. Bovendien mag de door jou gekozen handelsnaam niet misleidend zijn. Wanneer je bijvoorbeeld een eenmanszaak bent, is het niet toegestaan om “Red B.V.” als bedrijfsnaam te gebruiken.
Overeenkomst intellectueel eigendom
Als eigenaar van intellectuele eigendomsrechten kan je aan een ander een licentie verlenen (een gebruiksrecht). Je kan er ook voor kiezen om jouw intellectuele eigendom te verkopen. Zowel voor de overdracht van jouw intellectuele eigendom, als voor het verlenen van een licentie, is het essentieel om een schriftelijke overeenkomst te gebruiken. Soms is een schriftelijke akte zelfs verplicht! In een licentieovereenkomst spreek je bijvoorbeeld af wat voor vergoeding je krijgt (royalty’s, een eenmalig bedrag, etc.), of het een exclusieve of niet-exclusieve licentie betreft, wat de voorwaarden zijn voor het gebruik, hoe lang de licentie geldig is en binnen welk gebied jouw werk mag worden gebruikt.
Intellectueel eigendom website
Kunnen er op een website intellectuele eigendomsrechten rusten? Ja zeker! Zo kan het design van een website worden beschermd door het auteursrecht of het modelrecht en kan ook de databank worden beschermd door het intellectuele eigendomsrecht. Zelfs de achterliggende software kan beschermd worden, zolang er maar sprake van een “origineel werk”. Uiteraard komt de inhoud van een website net zo goed bescherming toe. Wat dacht je van die mooie teksten die je speciaal door een copywriter hebt laten schrijven of jouw logo?
In hoeverre het design van een WordPress website auteursrechtelijke bescherming toekomt, is trouwens nog wel een ‘dingetje’. Vaak wordt er namelijk gebruik gemaakt van een thema, waarin het een en ander wordt aangepast. Als er slechts hier en daar wat kleurtjes worden gewijzigd, is het moeilijk voor te stellen dat deze creatieve inbreng auteursrechtelijke bescherming toekomt.
Juristen intellectueel eigendom, copyright, portretrecht
Onze juristen zijn gespecialiseerd in het intellectuele eigendomsrecht en helpen op wekelijkse basis bedrijven bij het opstellen van licenties, overdragen van IP-rechten en / of bescherming van eigendom.
Hulp nodig bij het beschermen of exploiteren van jouw intellectueel eigendom? Neem gerust contact met ons op.
mr. Hester Spaans
Co-founder & General Legal Counsel
- Intellectuele eigendomsrechten
- Auteursrecht, portretrecht, overdracht
Neem contact met ons op
Spaans&Spaans V.O.F.
We zijn gevestigd op de Vijzelstraat 68 (1017 HL) in het mooie Amsterdam en sinds 2018 ingeschreven in het register van de Kamer van Koophandel onder nummer: 71533230.
Ons BTW-nummer: NL858752530B01.
020 261 9633
Spaans&Spaans V.O.F.
Vijzelstraat 68
1017 HL, Amsterdam
KvK: 71533230
BTW-nummer: NL858752530B01