Met enige regelmaat ontvangen onze legal counsels vragen over intellectueel eigendom en software. Intellectueel eigendom omvat diverse rechten op creaties die voortkomen uit menselijke creativiteit, zoals ontwerpen, boeken, foto’s en software. Maar welke specifieke rechten vallen hieronder, en wat houdt het auteursrecht precies in?
Onze legal counsels hebben tien veelvoorkomende vragen over intellectueel eigendom en software voor je verzameld en beantwoord.
1. Wat zijn intellectuele eigendomsrechten?
Intellectueel eigendom omvat diverse rechten op creaties (zoals een foto, film of software) die voortkomen uit menselijke creativiteit. Er bestaan verschillende soorten intellectuele eigendomsrechten, waaronder het auteursrecht, octrooirecht, merkenrecht, tekeningen- en modellenrecht, databankenrecht, portretrecht en handelsnaamrecht. Het kan dan ook prima voorkomen dat een creatie, zoals een mobiele applicatie of website, door verschillende intellectuele eigendomsrechten wordt beschermd.
Voor software is het auteursrecht essentieel. Regels over het auteursrecht kun je in Nederland terugvinden in de Auteurswet.
2. Wat is auteursrecht (copyright)?
Auteursrecht, ook bekend als copyright, is een belangrijk intellectueel eigendomsrecht. In wezen betekent het ‘hebben’ van auteursrecht dat je als maker of auteursrechthebbende het exclusieve recht hebt om te bepalen wat er met jouw creatie gebeurt.
Het auteursrecht ontstaat automatisch en beschermt creatieve werken in de categorieën letterkunde, wetenschap en kunst.
Voor het ontstaan van auteursrecht is het enige vereiste dat het werk enigszins origineel is en de persoonlijke touch van de maker draagt. Een exacte kopie krijgt bijvoorbeeld geen auteursrechtelijke bescherming.
3. Wordt software beschermd door het auteursrecht?
Computerprogramma’s worden in de Auteurswet uitdrukkelijk genoemd als creaties die auteursrechtelijke bescherming kunnen genieten. Dit betekent dat de maker, of auteursrechthebbende, van een software exclusieve rechten heeft met betrekking tot het gebruik, de distributie en de reproductie ervan. Niet alleen de software, maar ook voorbereidende materialen en overige aan de software gerelateerde werken kunnen auteursrechtelijk beschermd zijn, zoals gebruikersdocumentatie en handleidingen.
4. Wordt alleen broncode beschermd door het auteursrecht?
Nee, dat klopt niet. Over het algemeen wordt erkend dat het auteursrecht op software niet beperkt is tot alleen de broncode, maar zich uitstrekt tot alle ‘vormen’ van de software, waaronder:
- De grafische interface;
- De gebruikershandleiding;
- Broncode en objectcode;
- Voorbereidend materiaal, mock-ups, prototypes, specificaties, etc.
5. Wordt open source software door het auteursrecht beschermd?
Ook open source software kan door het auteursrecht beschermd worden. Dat het ‘gratis’ software is, betekent niet dat er geen auteursrecht op rust. Maak je gebruik van open source software? Dan is het goed om je te beseffen dat er dus vaak wel degelijk regels verbonden zijn aan het gebruik. Zo komt het regelmatig voor dat er in de open source licentie staat dat je de software alleen mag gebruiken indien je de auteursrechthebbende van de open source software noemt. Doe je dit niet? Dan maak je inbreuk op het auteursrecht van de auteursrechthebbende en is daarmee sprake van een onrechtmatige daad.
De specifieke regels die van toepassing zijn, variëren afhankelijk van de licentievoorwaarden die aan de software zijn gekoppeld.
6. Worden functionaliteiten beschermd door het auteursrecht?
Nee, het auteursrecht is niet van toepassing op de functionaliteiten van een softwareprogramma. De Auteurswet voorziet namelijk niet in de bescherming van de ideeën of concepten die de basis vormen van software. Enkel de concrete uitdrukking of vormgeving die aan de software is gegeven, zoals in de vorm van de broncode, komt in aanmerking voor auteursrechtelijke bescherming.
7. Wie is de eigenaar van software?
Het is de auteursrechthebbende die het auteursrecht bezit op de software en daarmee in feite bepaalt wat er met de software gebeurt. Als uitgangspunt geldt dus dat de maker van de software de eigenaar is. In de Auteurswet staat dat de maker van software automatisch het auteursrecht heeft, zelfs als er bij de ontwikkeling van de software een opdrachtgever bij betrokken is. De opdrachtgever krijgt dus slechts een gebruiksrecht.
Wil de opdrachtgever de eigenaar worden van de auteursrechten op de software, dan moeten beide partijen een akte van overdracht opstellen waarin wordt afgesproken dat de softwareontwikkelaar zijn of haar auteursrechten overdraagt.
8. Hoe werkt de overdracht van het auteursrecht?
De eigenaar van de software (d.w.z. de auteursrechthebbende) heeft de mogelijkheid om zijn/haar auteursrecht over te dragen aan een ander. De ander wordt daarmee de nieuwe eigenaar van het auteursrecht op de software. Voor overdracht van het auteursrecht op software, is een schriftelijke overeenkomst nodig. De wet heeft dit zo bepaald in artikel 2 van de Auteurswet. Zonder zo’n schriftelijke overdrachtsakte, wordt het auteursrecht niet overgedragen. Dit leidt in de praktijk soms tot vreemde situaties. Zo kan het voorkomen dat een bedrijf denkt eigenaar te zijn van de auteursrechten omdat dit via de telefoon zo is afgesproken, maar de auteursrechten nog steeds bij de maker liggen. Een mondelinge overdracht is namelijk niet geldig.
9. Hoe duur is het kopen van auteursrecht?
Er bestaat geen vaste prijstabel in de wet voor de overdracht van auteursrechten. Als maker ben je vrij om zelf een prijs vast te stellen, maar het is natuurlijk wel handig om deze enigszins te onderbouwen bij communicatie met de andere partij. Over het algemeen geldt dat voor een volledige overdracht van auteursrechten een hogere vergoeding kan worden gevraagd dan voor een specifieke, beperkte licentie. Dit komt doordat je na een volledige overdracht geen auteursrechten meer hebt en de nieuwe rechthebbende onbeperkt gebruik kan maken van je werk.
In de praktijk worden vaak prijzen tussen 50-300% van de maakprijs gehanteerd. Het bepalen van de prijs is uiteindelijk een commerciële beslissing die je zelf moet nemen.
10. Wat is een licentie?
Een licentie vertegenwoordigt het recht dat de auteursrechthebbende verleent aan een ander om een specifiek werk, bijvoorbeeld software, te gebruiken. Dit gebruiksrecht gaat doorgaans gepaard met nauwkeurig omschreven voorwaarden, waaronder de tijdsduur van de licentie, het maximale aantal gebruikers, voorzieningen voor updates, en eventuele andere beperkingen. Het doel van deze voorwaarden is om de rechten van de auteursrechthebbende te beschermen en de gebruiker duidelijkheid te verschaffen over het toegestane gebruik.
Hulp nodig bij de juridische aspecten van software?
Kan je wel wat hulp gebruiken bij de juridische aspecten van software? Of heb je een andere vraag over intellectueel eigendom? Neem dan gerust contact met ons op.
