Als je freelancers of zzp’ers inhuurt met een overeenkomst gebaseerd op de Modelovereenkomst vrije vervanging, is het belangrijk om te realiseren dat de Belastingdienst vanaf 1 januari 2024 niet langer de garantie biedt dat er buiten dienstverband wordt gewerkt.
Modelovereenkomst vrije vervanging vervalt
Met ingang van 1 januari 2024 zal de goedkeuring die de Belastingdienst heeft verleend aan de Algemene modelovereenkomst en de daarop gebaseerde Modelovereenkomsten “vrije vervanging” vervallen. Deze goedkeuring stelde opdrachtgevers in staat om met freelancers te contracteren zonder loonheffingen in te moeten houden of zich zorgen te maken over andere juridische aspecten die eigen zijn aan een “werknemer-werkgever-relatie”. De aanleiding voor deze wijziging is het Deliveroo-arrest van de Hoge Raad op 24 maart 2023.
Gevolgen Deliveroo-arrest voor modelovereenkomsten
De modelovereenkomsten die afhankelijk zijn van het principe van vrije vervanging stellen dat de freelancer zichzelf vrijelijk kan laten vervangen, waardoor er geen sprake zou zijn van een dienstbetrekking. Alleen het Deliveroo-arrest van de Hoge Raad heeft aangetoond dat er toch een dienstbetrekking kan zijn als de feitelijke vervangingsoptie in de praktijk weinig wordt benut. Of er al dan niet sprake is van een arbeidsovereenkomst, wordt volgens het oordeel van de Hoge Raad namelijk beïnvloed door alle omstandigheden in de specifieke situatie. Hoewel de verplichting om het werk persoonlijk uit te voeren een van de relevante elementen kan zijn bij de beoordeling van de arbeidsrelatie, wordt het niet als doorslaggevend beschouwd. Als gevolg hiervan zal de Belastingdienst de goedkeuring intrekken voor de Algemene modelovereenkomst “vrije vervanging” en ook voor de daarop gebaseerde branche- en individuele overeenkomsten. Deze intrekking zal van kracht worden op 1 januari 2024, zodat zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers de kans krijgen om de arbeidsrelatie opnieuw te beoordelen.
Wat gaat de Belastingdienst doen?
Brancheorganisaties en individuele opdrachtgevers of -nemers die zelf een modelovereenkomst gebaseerd op vrije vervanging ter goedkeuring aan de Belastingdienst hebben voorgelegd – en deze goedkeuring hebben ontvangen – zullen uiterlijk op 1 oktober 2023 een brief van de Belastingdienst ontvangen. Als een modelovereenkomst wordt gebruikt die niet eerder aan de Belastingdienst is voorgelegd, zal er geen brief worden verstuurd. In alle gevallen wordt aangeraden om onmiddellijk te beginnen met het opnieuw beoordelen van de arbeidsrelatie en indien nodig aanpassingen door te voeren.
De Belastingdienst heeft bovendien aangekondigd dat ze doorgaan met het uitvoeren van bedrijfsbezoeken en boekenonderzoeken, waarbij ook de aard van arbeidsrelaties wordt geëvalueerd.
Wat moet je als opdrachtgever van een zzp’er doen?
Paniek in de tent? No worries, je hebt nog tot december 2023 om het een en ander in orde te brengen, maar het is wel verstandig om nu al aan de slag te gaan. Je zult de relatie met jouw zzp’er opnieuw moeten beoordelen (“lijkt het toch niet stiekem op een dienstverband?”) en je modelovereenkomsten opnieuw moeten (laten) controleren en (laten) aanpassen als dat nodig is. Natuurlijk helpen onze legal counsels je hier graag bij.
