Stel je eens voor dat jij als werknemer bij een groot vertaalbureau vertaalsoftware ontwikkelt en in het weekend je vrije uurtjes graag besteedt aan het creëren van een speelse ‘taal-app’ voor kinderen. Wie heeft dan het auteursrecht op deze ‘taal-app’? Jij als developer of toch je werkgever?
Auteursrecht op jouw softwareproject
Iedere software developer krijgt in zijn carrière op een gegeven moment te maken met het intellectueel eigendomsrecht (in het bijzonder het auteursrecht). Wellicht ben je er niet zo bewust mee bezig, maar het auteursrecht speelt – in ieder geval op de achtergrond – altijd een rol bij jouw werk als software ontwikkelaar. Op sommige momenten is het auteursrecht net ietsje prominenter aanwezig en is het belangrijk dat je er even bij stilstaat. Zo kan een standaard overdrachtsclausule in jouw ‘independent contractor contract’ grootse gevolgen hebben voor jouw rechten op de geleverde software. Best belangrijk om hier dus even goed naar te kijken voordat je jouw handtekening onder een dergelijk contract zet. Ook een ander scenario eist onze aandacht: de situatie waarin jij als developer, terwijl je een arbeidsovereenkomst hebt met je werkgever, in jouw eigen tijd en/of voor privédoeleinden software ontwikkelt. Stel je eens voor dat jij als werknemer bij een groot vertaalbureau vertaalsoftware ontwikkelt en in het weekend je vrije uurtjes graag besteedt aan het creëren van een speelse ‘taal-app’ voor kinderen. Wie heeft dan het auteursrecht op deze ‘taal-app’? Jij als developer of toch je werkgever?
De maker(s) van de software zijn in beginsel de auteursrechthebbende(n)
Als uitgangspunt geldt in Nederland dat het auteursrecht op software toekomt aan de maker. Wat betekent dit nou eigenlijk: het hebben van het ‘auteursrecht’? Kort gezegd beschermt het auteursrecht de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst. De maker heeft van de wetgever twee exclusieve rechten gekregen waarmee deze zijn werk kan beschermen: exploitatierechten en persoonlijkheidsrechten. De exploitatierechten geven jou als maker van een werk het exclusieve recht om een werk openbaar te maken en/of te verveelvoudigen. Zo kan je, indien iemand zonder jouw toestemming de broncode van een door jouw ontwikkelde app kopieert, hier tegen optreden. Persoonlijkheidsrechten zijn door de wetgever in het leven geroepen om de persoonlijke band die de maker met zijn werk heeft te beschermen.
Werkgever als auteursrechthebbende(n), artikel 7 Auteurswet
Op het uitgangspunt dat in beginsel de maker van een werk het auteursrecht heeft, bestaan een paar uitzonderingen. Een in de praktijk veel voorkomende uitzondering is de situatie waarin de software in dienstverband is ontwikkeld. Artikel 7 AW luidt namelijk als volgt:
Indien de arbeid, in dienst van een ander verricht, bestaat in het vervaardigen van bepaalde werken van letterkunde, wetenschap of kunst, dan wordt, tenzij tusschen partijen anders is overeengekomen, als de maker van die werken aangemerkt degene, in wiens dienst de werken zijn vervaardigd.
Indien jij als software developer in dienstverband software ontwikkelt, dan wordt de werkgever in beginsel als maker en dus als auteursrechthebbende beschouwd. Hier is echter wel de eis aan verbonden dat het maken van de software tot het takenpakket van de werknemer behoorde. Een verrassend feitje is het gegeven dat het voor de Auteurswet niet uitmaakt of het werk onder de werktijd tot stand is gekomen, op apparatuur van de werkgever of in het kader van een specifieke opdracht. Het gaat er slechts om of het maken van de software binnen de arbeidstaak van de werknemer valt. Ook de jurisprudentie lijkt hier behoorlijk eensgezind over te zijn. In andere woorden: ook werk dat jij als software developer in jouw privé tijd en/of voor privédoeleinden hebt gemaakt kan het intellectueel eigendom van jouw werkgever zijn indien het gecreëerde binnen jouw arbeidstaak valt. Wil je als werknemer voorkomen dat jouw werkgever het intellectueel eigendom op jouw privé project claimt, dan kan het een idee zijn om jouw werkgever ‘een verklaring van afstand’ te doen laten tekenen.
Strikte uitleg ‘tot arbeidstaak behoort’?
Het behoeft weinig nadere toelichting dat de conclusie ‘werkgever is ook auteursrechthebbende van privé projecten indien deze tot de arbeidstaak van werknemer behoren’ het nachtmerriescenario voor elke ambitieuze developer vormt. Het zou je maar overkomen dat je op eigen initiatief en in jouw kostbare privé tijd hard werkt aan een project en op het moment dat dit success begint op te leveren jouw werkgever claimt dat zij de werkelijke auteursrechthebbende is. Gelukkig wordt de soep dan ook niet zo heet gegeten als zij wordt opgediend. In de rechtspraak is uitgemaakt dat het van cruciaal belang is dat de software ‘tot de taakomschrijving’ van de developer valt. Als de developer dus werken vervaardigt die nuttig kunnen zijn voor de werkgever, maar niet behoren tot zijn takenpakket, kan de werkgever hier niet het auteursrecht op claimen.
Open source projecten in privétijd
Een complexe situatie doet zich voor indien je als developer (en werknemer) in jouw privé tijd – wellicht uit idealistische overwegingen – deelneemt aan een open source project, terwijl deze werkzaamheden onder ‘het takenpakket’ behoort en zodoende krachtens artikel 7 Auteurswet niet jij, maar jouw werkgever het auteursrecht heeft. Hoe zit het dan precies met de rechtsgeldigheid van de (kostenloze) licentie waarmee de bewerking en verdere verspreiding van het werk wordt toegestaan? In een volgende blog zullen we hier verder op in gaan.
