Schijnzelfstandigheid zzp

Schijnzelfstandigheid is een fenomeen waarbij een individu lijkt te werken als zelfstandige (freelancer), maar feitelijk als werknemer werkzaamheden uitvoert. 

Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid bij zzp’ers treedt op wanneer hun relatie met opdrachtgevers meer lijkt op een traditioneel dienstverband dan op een zelfstandige samenwerking. Dit betekent dat de zzp’er, ondanks zijn zelfstandige status, feitelijk behandeld wordt als een werknemer. Dit kan diverse problemen veroorzaken, zoals het ontduiken van socialezekerheidsbijdragen en belastingen, en het ontbreken van belangrijke arbeidsvoorwaarden zoals vakantiedagen en ontslagbescherming. Opmerkelijk genoeg maakt het niet uit of er al dan niet de intentie bestaat om een dienstverband aan te gaan; het gaat erom hoe de relatie in de praktijk wordt uitgevoerd en in hoeverre de zzp’er afhankelijk is van de opdrachtgever.

Schijnzelfstandigheid zzp Belastingdienst

De Belastingdienst hanteert, kort gezegd, drie criteria om te beoordelen of een zzp’er eigenlijk als werknemer moet worden beschouwd volgens het Nederlandse arbeidsrecht. Ze kijken onder andere naar:

  • Loon: Wordt de zzp’er een vast bedrag betaald dat vergelijkbaar is met een salaris voor werknemers?
  • Persoonlijke arbeid: Is de zzp’er verplicht om het werk persoonlijk uit te voeren, of kan de opdracht worden uitbesteed aan anderen?
  • Gezagsverhouding: Bestaat er een hiërarchische relatie waarbij de opdrachtgever instructies en aansturing geeft aan de zzp’er, vergelijkbaar met een werknemer?

Als aan deze criteria wordt voldaan, beschouwt de Belastingdienst de zzp’er feitelijk als een werknemer volgens de wet. Dit betekent dat er loonbelasting en sociale premies moeten worden betaald.

Schijnzelfstandigheid zzp gevolgen

Schijnzelfstandigheid bij zzp’ers kan niet alleen fiscale gevolgen hebben, maar ook arbeidsrechtelijke consequenties met zich meebrengen. Wanneer een zzp’er eigenlijk als werknemer wordt beschouwd volgens de wet, kunnen er diverse arbeidsrechtelijke verplichtingen ontstaan voor de opdrachtgever. Denk hierbij aan het verstrekken van arbeidsvoorwaarden die normaal gesproken gelden voor werknemers, zoals vakantiedagen, doorbetaling bij ziekte en ontslagbescherming. 

Daarnaast kan het leiden tot juridische geschillen over bijvoorbeeld de aard van de arbeidsrelatie en de rechten en plichten van de betrokken partijen. Het is daarom cruciaal voor zowel opdrachtgevers als zzp’ers om zich bewust te zijn van de mogelijke arbeidsrechtelijke gevolgen van schijnzelfstandigheid en ervoor te zorgen dat hun arbeidsrelatie voldoet aan de geldende wet- en regelgeving.

Nieuwe regels zzp in 2025

De nieuwe wetgeving omtrent zzp’ers, die naar verwachting in 2025 van kracht wordt, is bedoeld om meer duidelijkheid te scheppen over de aard van arbeidsrelaties. De huidige Wet DBA heeft namelijk niet de gewenste helderheid gebracht en heeft tot veel onzekerheid geleid. 

De nieuwe wet, genaamd de Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden, probeert meer helderheid te bieden aan zowel opdrachtgevers als zzp’ers. Deze wet zal hoogstwaarschijnlijk leiden tot een snellere beoordeling van samenwerkingen als dienstverbanden, wat grote gevolgen kan hebben voor zowel opdrachtgevers als zzp’ers. 

Let op: de verwachting is dat veel zzp’ers die momenteel actief zijn, onder de nieuwe wet als werknemers zullen worden geclassificeerd.

De nieuwe wet stelt drie cruciale factoren (werkinhoudelijke aansturing, organisatorische inbedding en economische zelfstandigheid van de zzp’er) centraal bij het bepalen van een arbeidsrelatie tussen opdrachtgever en zzp’er. Daarnaast wordt een wettelijk vermoeden ingevoerd dat werkenden met een uurtarief van minder dan € 32,24 per uur hun werkzaamheden verrichten op basis van een arbeidsovereenkomst.

Afschaffing handhavingsmoratorium

Onlangs heeft de Belastingdienst het ‘Handhavingsplan arbeidsrelaties 2023‘ opnieuw gepubliceerd, na een kleine wijziging. Dit plan beschrijft hoe de Belastingdienst de handhaving rond arbeidsrelaties tussen zzp’ers en opdrachtgevers in 2023 wil versterken en verbeteren. Ook geeft de Belastingdienst in het plan aan dat ze het handhavingsmoratorium uiterlijk op 1 januari 2025 willen beëindigen, en dat er (misschien al eerder) actief gaat worden gehandhaafd op schijnzelfstandigheid.

Juridisch advies nodig over schijnzelfstandigheid zzp? Onze juristen staan voor je klaar.

Wanneer je binnen je organisatie gebruik maakt van zzp’ers, is het essentieel om duidelijk in beeld te hebben welke werkzaamheden zij verrichten. Het is verstandig om op korte termijn een beslissing te nemen over het voortzetten van de opdrachtrelatie of het verkennen van andere arbeidsvormen. Onze juristen kunnen je hierbij deskundig adviseren en ondersteunen.

Neem gerust contact met ons op. 
Picture of mr. Hester Spaans

mr. Hester Spaans

Co-founder & General Legal Counsel

Neem contact met ons op

Scroll naar boven

mr. Hester Spaans

Co-founder & General legal consultant

Hester is een van de oprichters van Spaans&Spaans en werkt als General Legal Consultant. Ze heeft meerdere masters in het recht afgerond aan de Universiteit van Amsterdam en het voorrecht gehad een half jaar aan de University of Hong Kong te mogen studeren. Gefrustreerd over de stoffige juridische wereld, besloot ze destijds het heft in eigen hand te nemen en als ondernemer te starten. 

Inmiddels werkt ze al zo’n 5 jaar bij Spaans&Spaans en heeft ze honderden ondernemers mogen bijstaan met vraagstukken op het snijvlak van IT en recht.

Haar passie voor tech (en met name web3!) is van grote waarde bij het ‘vertalen’ van juridische regelgeving op het gebied van ICT/internet-en privacyrecht naar de dagelijkse technische realiteit. Klanten omschrijven haar als doortastend, vakkundig en pragmatisch. Om haar kennis op peil te houden is ze o.a. lid van de Vereniging voor Auteursrecht. 

mr. Lucia Spaans

Co-founder & Privacy officer

Lucia is mede-oprichter van Spaans&Spaans en werkt gedreven samen met het team aan het leveren van onze juridische diensten op top niveau.

Ze is enorm gemotiveerd en een perfectioniste (soms, oké, dikwijls, op het irritante af) die alles tot in de puntjes geregeld wil zien. Haar passie voor het recht kwam al naar voren tijdens haar studietijd in Amsterdam, waar ze ervoor koos om twee juridische masters te volgen. Het liefst controleert ze alle juridische stukken en correspondentie die dagelijks bij Spaans&Spaans de deur uitgaan meerdere malen, zodat de cliënt er zeker van kan zijn dat alles perfect geregeld is.

Verder is ze een groot fan van koffie, reist ze graag en is ze actief als gitariste (ja, echt).