Juridische regels voor finfluencers
Finfluencers moeten rekening houden met wet- en regelgeving.
- LEGAL COUNSELS OF THE FUTURE: +31 (0) 20 261 9633
Wat is een finfluencer?
Een finfluencer is een zelfbenoemde adviseur die, vaak op social media, advies geeft over investeren in crypto, beleggen en/of handelen in web3producten zoals NFT’s.
In andere woorden: een finfluencer is een influencer die zijn of haar niche heeft gevonden in de financiële sector. Het woordje finfluencer staat dus (verrassing!) voor financiële influencer. De gemiddelde finfluencer deelt online informatie over investeringen en financiën en maakt over dergelijke onderwerpen podcasts, online cursussen, video’s of Insta-posts. Niet zelden treden finfluencers ook op als affiliates van grotere (beleggings-)ondernemingen, zoals Bitvavo en sporen ze hun volgers aan klant te worden bij de desbetreffende onderneming.
Wat het materiaal van finfluencers zo aantrekkelijk maakt, is dat het meestal op een gemakkelijk te begrijpen toon wordt gebracht, zodat ook lezers zonder enige financiële kennis hiervan kunnen profiteren. Ook de toegankelijkheid van dergelijke financiële informatie draagt bij aan de populariteit van finfluencers: met één druk op de knop heb je toegang tot een schat aan financiële informatie.
Toezicht op finfluencers door de AFM
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) houdt toezicht op de financiële markten. In de Wet op het financieel toezicht (Wft) wordt het toezicht nader omschreven. Op het moment dat een actie van een finfluencer onder de Wft valt, komt de finfluencer daarmee ook onder het toezicht van de AFM te staan. Denk bijvoorbeeld aan de volgende twee situaties:
- Een uiting van een finfluencer kan als beleggingsadvies of beleggingsaanbeveling kwalificeren. Een influencer die live gaat op Instagram en in een Q&A een volger aanspoort om aandeel X in te ruilen voor aandeel Y, geeft beleggingsadvies. Daarmee valt de influencer onder de Wft en dat heeft een aantal gevolgen. Zo is de finfluencer bijvoorbeeld verplicht om een vergunning bij de AFM aan te vragen (artikel 2:96 Wft). Interessant hierbij is dat de AFM een onderzoek is gestart naar finfluencer mevrouw M.Plat die zonder vergunning beleggingsdiensten zou hebben verleend / beleggingsactiviteiten zou hebben verricht.
- Een tweede situatie waarin de Wft van toepassing is, is wanneer een finfluencer optreedt als affiliate namens een andere partij en daarbij – tegen een vergoeding – klanten aanbrengt. Wanneer die “andere partij” als een beleggingsonderneming in de zin van de Wft moet worden beschouwd, is het provisieverbod van toepassing en zijn dit soort affiliatepraktijken door finfluencers verboden.
Reclame voor crypto maken
Hoewel er best veel te doen is over reclame rondom cryptocurrency en andere web3producten (zoals NFT’s), is het niet verboden. Het staat finfluencers op dit moment dus gewoon vrij om reclame te maken voor een bepaalde cryptomunt en/of cryptoplatform. Ook de Autoriteit Financiële Markten kan niet zoveel met finfluencers die crypto promoten. Crypto’s worden in de regel namelijk niet aangemerkt als financiële producten of diensten en vallen daarom buiten de reikwijdte van de Wft en dus ook buiten het toezicht van de AFM.
Ondanks het feit dat de AFM de afgelopen tijd veel aandacht heeft gehad voor finfluencers, zijn ze dus nog niet in staat om handhavend op te treden tegen finfluencers die crypto promoten. Daarom zie je dat de AFM zich beperkt tot het (af)geven van voorlichtingen en waarschuwingen. Uiteraard moeten finfluencers die reclame maken voor crypto zich wel houden aan het reclamerecht en de “normale” regels, zoals die met betrekking tot oneerlijke handelspraktijken. Uit de richtsnoeren van de Europese Commissie kunnen we immers afleiden dat ook influencers zich schuldig kunnen maken aan oneerlijke handelspraktijken.
Affiliate marketing voor crypto-bedrijven
Onder het provisieverbod (artikel 168a BGfo van de Wet financieel toezicht) mag je als finfluencer geen affiliate marketing verrichten voor beleggingsondernemingen. Hoewel case-by-case moet worden bekeken of cryptobedrijven als beleggingsondernemingen kunnen worden gekwalificeerd, zal dit veelal niet het geval zijn omdat crypto momenteel niet als financieel product of dienst wordt aangemerkt. Dat betekent dus dat het provisieverbod in beginsel niet van toepassing is op affiliate marketing voor cryptobedrijven, als Coinbase. Dergelijke affiliate marketeers moeten zich natuurlijk wel gewoon houden aan het “normale” reclamrecht.
Finfluencer marketing: de juridische aspecten
Hoewel finfluencers een geweldige bron van financieel advies kunnen zijn, is het makkelijk te vergeten dat de meesten van hen geen relevante financiële opleiding hebben gevolgd. Tegelijkertijd worden ze door hun volgers op social media wel degelijk als expert beschouwd en kunnen ze een aanzienlijke invloed hebben op de beslissingen van dezen. Als finfluencer is het daarom belangrijk om enig zicht te hebben op de juridische aspecten van finfluencen. Hou in ieder geval rekening met het volgende:
Geef geen persoonlijk beleggingsadvies: zonder vergunning van de AFM mag je niet ingaan op iemands persoonlijke financiële situatie. Beperk je dus tot het geven van algemene adviezen.
Financiële affiliate marketing is verboden (provisieverbod): Ook finfluencers moeten zich aan het provisieverbod houden. Dit betekent dat je als finfluencer niet betaald mag worden door een beleggingsonderneming voor het aanbrengen van klanten.
Wees transparant over je belangen: zelfs als je je beperkt tot het geven van algemene adviezen (beleggingsaanbevelingen), dien je rekening te houden met de Wft. Zo moet je in ieder geval transparant zijn over jouw eigen belangen bij een specifieke aanbeveling.
Hou je aan het reclamerecht: als finfluencer moet je je ook houden aan de (algemene) reclameregels, zoals de Nederlandse Reclame Code en de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing. Klik hier voor meer informatie over de juridische regels voor influencer marketing.
*Crypto’s worden in de regel niet aangemerkt als financiële producten of diensten en vallen daarom buiten de reikwijdte van de Wft en dus ook buiten het toezicht van de AFM. Bovenstaande juridische aspecten zijn dus niet 1-op-1 van toepassing op crypto-finfluencers. Toch moeten finfluencers zich in ieder geval bewust zijn van de algemene regels die gelden voor reclame.
Juridisch advies over finfluencers
Onze juristen zijn gespecialiseerd in het reclamerecht en weten alles over de juridische aspecten van finfluencer marketing.
Hulp nodig? Neem gerust contact met ons op.
mr. Hester Spaans
Co-founder & General Legal Counsel
Neem contact met ons op
Spaans&Spaans V.O.F.
We zijn gevestigd op de Vijzelstraat 68 (1017 HL) in het mooie Amsterdam en sinds 2018 ingeschreven in het register van de Kamer van Koophandel onder nummer: 71533230.
Ons BTW-nummer: NL858752530B01.
020 261 9633
Spaans&Spaans V.O.F.
Vijzelstraat 68
1017 HL, Amsterdam
KvK: 71533230
BTW-nummer: NL858752530B01