Search
Close this search box.
mr. Hester Spaans

mr. Hester Spaans

Co-founder & General Legal Counsel

Samen software ontwikkelen, wie heeft het auteursrecht?

Het auteursrecht op software komt toe aan de maker van dit werk. In de ‘software-wereld’ is het echter niet ongebruikelijk dat software door meerdere personen gezamenlijk wordt ontwikkeld. Indien een werk wordt gemaakt met meerdere personen kan er een gemeenschappelijk auteursrecht zijn. In deze blog bespreken we wanneer nou zo’n gemeenschappelijk auteursrecht kan ontstaan (hierbij laten we de mogelijkheid dat contractueel een gemeenschappelijk auteursrecht wordt bedongen -bijvoorbeeld in een samenwerkingsovereenkomst- achterwege), wat voor gevolgen dit heeft voor de exploitatie en de handhaving ervan.


Auteursrecht op software

De juridische bescherming van software is geregeld in de Auteurswet (Aw). Het auteursrecht van een werk wordt automatisch toegekend aan de maker. Auteursrecht ontstaat van rechtswege en hoeft dus niet te worden vastgelegd in een register of depot. Ook computerprogramma’s worden als ‘werk’ onder deze wet geschaard. De maker van software (developer) heeft, als auteursrechthebbende, bepaalde rechten waarmee zijn positie als maker beschermd wordt. Zo biedt het auteursrecht de maker van een werk het alleenrecht om het openbaar te maken en / of te verveelvoudigen (exploitatierechten). Hiermee kan je als maker, onder andere, tegen derden optreden die zonder jouw toestemming gebruik maken van de door jou ontwikkelde software. Betekent dit dat elk computerprogramma bescherming verdient op grond van de Auteurswet? Een (enigszins flauwe) retorische vraag: een werk wordt slechts beschermd indien deze ‘een eigen oorspronkelijk karakter bezit en ‘het persoonlijke stempel van de maker draagt’. Bovendien wordt een idee of concept an sich niet beschermd. Louter de daadwerkelijke uitwerking van een idee of concept geniet bescherming onder het auteursrecht. Enfin, er moet zodoende sprake zijn van enige mate van creativiteit! Een software developer moet dus dus bepaalde creatieve keuzes maken bij het schrijven van zijn code. Software die alleen technisch of functioneel van aard is, wordt zodoende niet beschermd. Wees je er dus van bewust dat niet alle onderdelen van software altijd onder het auteursrecht vallen!


Gemeenschappelijk auteursrecht op software

Hiervoor ging het over de situatie dat één persoon de feitelijke maker van een werk is. Als uitgangspunt geldt dat deze persoon, als maker van een creatief werk, het auteursrecht heeft. Maar wat is nu rechtens in de situatie waarbij meerdere developers gezamenlijk één werk maken? Er kan dan sprake zijn van een gemeenschappelijk werk of een combinatie van meerdere werken (verzamelwerk). Bij een gemeenschappelijk werk zijn de bijdragen van de makers niet te scheiden en zijn zij gezamenlijk auteursrechthebbende: een ‘gemeenschappelijk auteursrecht’. Alhoewel het gemeenschappelijk auteursrecht niet als zodanig in de Auteurswet is geregeld, is in artikel 26 wel opgenomen dat, indien twee of meer personen een gemeenschappelijk auteursrecht op een zelfde werk toekomen, de handhaving van dit recht door door ‘ieder hunner geschieden’. Van grotere invloed is echter het feit dat, indien er sprake is van een gemeenschappelijk auteursrecht, uit artikel 3:166 van ons Burgerlijk Wetboek voortvloeit dat de uitoefening (exploitatie) alleen kan geschieden indien alle makers hiermee instemmen. Hier zal ik later verder op ingaan. Maar wanneer is er nu sprake van een gemeenschappelijk auteursrecht? Het criterium aan de hand waarvan een gemeenschappelijk werk kan worden onderscheiden van een combinatie van werken (verzamelwerk) werd door de Hoge Raad voor het eerst geformuleerd in het La Belle et La Bête-arrest. Bepalend is dat er sprake moet zijn van een werk waarbij de afzonderlijk bijdragen (van iedere maker) aan het werk niet meer te scheiden zijn, zijnde dat zij geen voorwerp van afzonderlijke beoordeling kunnen zijn. Dit wordt ook wel het scheidbaarheidscriterium genoemd. Vergeet echter niet dat er sprake moet zijn van een ‘creatieve bijdrage’ door iedere maker. Om als ‘co-auteur’ van een gemeenschappelijk werk te kunnen worden beschouwd, moet je derhalve een creatieve bijdrage aan het werk hebben geleverd, die op zichzelf al auteursrechtelijk beschermd wordt. Dus .. op het moment dat er sprake is van een ‘creatieve bijdrage’ door meerdere makers en er door samenwerking een werk ontstaat waarvan niet meer concreet valt aan te wijzen welke maker verantwoordelijk is voor welk deel, is er dikwijls sprake van een gemeenschappelijk auteursrecht. Dit heeft enkele belangrijke consequenties, welke hieronder besproken zullen worden.


Handhaving gemeenschappelijk auteursrecht

Uit artikel 26 van de Auteurswet vloeit voort dat de handhaving door iedere auteur afzonderlijk kan worden gepraktiseerd. In het geval van een inbreuk op het auteursrecht, mag dus elke maker van het gemeenschappelijke werk, zelfstandig (geen toestemming van de andere makers vereist), tegen deze inbreuk optreden. Een maker kan -in geval van een inbreuk- zowel tegen derden zelfstandig optreden als tegen de andere makers van het gemeenschappelijk werk.


Exploitatie (uitoefening) gemeenschappelijk auteursrecht

Als er sprake is van een gemeenschappelijk auteursrecht, kan de uitoefening (exploitatie) van dit recht (i.e. het verrichten van daden van beschikking en beheer) alleen door de makers gezamenlijk gebeuren. De exploitatie van de software heeft dus de instemming nodig van alle auteursrechthebbenden! Het behoeft weinig voorstellingsvermogen dat dit in de praktijk zeer vervelend kan zijn. Indien een maker -om welke reden dan ook- niet zijn toestemming wil verlenen voor, bijvoorbeeld, het verlenen van een licentie op de software, mogen de andere makers dit ook niet doen. Logischerwijze is dit vanuit een commercieel oogpunt zeer onwenselijk. Het is dan ook belangrijk om hieromtrent afspraken op te nemen. Gelukkig mag er van dit uitgangspunt contractueel worden afgeweken!


Samen software maken = samen auteursrecht delen?

Indien je met meerdere developers software ontwikkelt, ieder van jullie een creatieve bijdrage levert en er door de samenwerking een werk ontstaat waarvan niet meer concreet valt aan te wijzen wie van jullie verantwoordelijk is voor welk deel, kan er sprake zijn van een gemeenschappelijk auteursrecht. Het is belangrijk om daar goede afspraken over te maken.

Legal support nodig?

Neem contact met ons op

Scroll naar boven

mr. Hester Spaans

Co-founder & General legal consultant

Hester is een van de oprichters van Spaans&Spaans en werkt als General Legal Consultant. Ze heeft meerdere masters in het recht afgerond aan de Universiteit van Amsterdam en het voorrecht gehad een half jaar aan de University of Hong Kong te mogen studeren. Gefrustreerd over de stoffige juridische wereld, besloot ze destijds het heft in eigen hand te nemen en als ondernemer te starten. 

Inmiddels werkt ze al zo’n 5 jaar bij Spaans&Spaans en heeft ze honderden ondernemers mogen bijstaan met vraagstukken op het snijvlak van IT en recht.

Haar passie voor tech (en met name web3!) is van grote waarde bij het ‘vertalen’ van juridische regelgeving op het gebied van ICT/internet-en privacyrecht naar de dagelijkse technische realiteit. Klanten omschrijven haar als doortastend, vakkundig en pragmatisch. Om haar kennis op peil te houden is ze o.a. lid van de Vereniging voor Auteursrecht. 

mr. Lucia Spaans

Co-founder & Privacy officer

Lucia is mede-oprichter van Spaans&Spaans en werkt gedreven samen met het team aan het leveren van onze juridische diensten op top niveau.

Ze is enorm gemotiveerd en een perfectioniste (soms, oké, dikwijls, op het irritante af) die alles tot in de puntjes geregeld wil zien. Haar passie voor het recht kwam al naar voren tijdens haar studietijd in Amsterdam, waar ze ervoor koos om twee juridische masters te volgen. Het liefst controleert ze alle juridische stukken en correspondentie die dagelijks bij Spaans&Spaans de deur uitgaan meerdere malen, zodat de cliënt er zeker van kan zijn dat alles perfect geregeld is.

Verder is ze een groot fan van koffie, reist ze graag en is ze actief als gitariste (ja, echt).