Search
Close this search box.
mr. Hester Spaans

mr. Hester Spaans

Co-founder & General Legal Counsel

Europese MiCA verordening voor crypto: wat betekenen de nieuwe regels voor de crypto industrie?

In deze juridische blog bieden we een uitgebreid overzicht van de Europese MiCA-verordening, inclusief de achtergrond, doelstellingen, regels en gevolgen. Als crypto-ondernemer is het lezen van deze blog een must (al zeggen we het zelf). Al helemaal natuurlijk omdat de MiCA op 20 april 2023 eindelijk door het Europese Parlement is goedgekeurd. Hoewel er een overgangsperiode van zo’n 12 tot 18 maanden geldt voor de nieuwe regels (je hebt dus nog even de tijd om je zaakjes op orde te krijgen), raden we je aan om nu alvast vertrouwd te raken met de MiCA en de eerste stappen te zetten als voorbereiding op de implementatie ervan.

De MiCA: wat is het en en waar komt het vandaan?

De afkorting MiCA wordt niet als grapje gebruikt in de crypto wereld zoals DYOR of LFG, maar staat voor “Markets in Crypto-Assets”. MiCA probeert, zoals de naam al zegt, de grotendeels niet-gereglementeerde cryptowereld te reguleren. Na jaren van intensieve onderhandelingen, werd de MiCA op 20 april 2023 eindelijk formeel aangenomen door het Europese Parlement. Daarmee heeft Europa als eerste een uniform wettelijk kader voor crypto-activa opgezet.

Je kunt je natuurlijk afvragen waarom nou net Europa als eerste heeft besloten om met zo’n vergaande regelgeving te komen. Europa is nou niet bepaald de leider in de cryptowereld en de meest interessante cryptobedrijven komen vooralsnog toch echt uit de VS of Azië. Een aantal factoren lijken een rol te spelen in het besluit van de Europese Unie om hierin de leiding te nemen. Zo publiceerde de Europese Commissie in maart 2018 het “FinTech”-actieplan” waarin zij de EBA en ESMA opdroeg om de toepasbaarheid en geschiktheid van het reeds bestaande financiële recht op crypto tokens zoals Bitcoin te onderzoeken. Uit onderzoeken van de EBA en de ESMA kwam naar boven dat, kort gezegd, crypto tokens voor een groot deel niet onder het EU-recht vielen terwijl ze tegelijkertijd niet te verwaarlozen risico’s voor consumenten en het witwassen van geld met zich meebrachten. Dit, en andere factoren, leidde tot het besluit van de Europese Commissie om een nieuw kader voor crypto-activa te ontwikkelen, wat uiteindelijk de MiCA werd.

Wat is het doel van de MiCA?

Met de MiCA probeert de EU een geharmoniseerd kader voor de crypto-markt neer te zetten. Tot op heden bestaan er namelijk nog geen specifieke Europese regels voor crypto’s. Sommige crypto-assets vallen weliswaar onder reeds bestaande (algemene) regelgeving voor financiële diensten (MIFID II) maar veel crypto’s vallen daar toch echt buiten. Voor die crypto’s die niet als financieel instrument kunnen worden gekwalificeerd (en dus niet onder de MIFID II vallen), bestaan er vrijwel geen regels anders dan die met betrekking tot de bestrijding van het witwassen van geld. Door het ontbreken van specifieke regels voor crypto’s zouden houders van dergelijke crypto’s aan flinke risico’s worden blootgesteld. Bovendien zou het aanzienlijke risico’s met zich kunnen meebrengen voor de marktintegriteit, onder meer in de vorm van financiële criminaliteit en marktmisbruik. De MiCA tracht de bestaande gaten in de wetgeving te dichten door alle crypto’s die buiten het toepassingsgebied van bestaande financiële regelgeving vallen onder te brengen in één wettelijk kader. Dit moet leiden tot meer innovatie, eerlijke concurrentie en tegelijkertijd zorgen voor een hoog niveau van bescherming van individuele crypto houders.

Het goede nieuws is dat de MiCA niet alleen maar verplichtingen oplegt aan crypto-ondernemers, maar ook enkele voordelen biedt. Doordat de MiCA een geharmoniseerd wettelijk kader invoert voor crypto’s in heel Europa, hoef je als crypto-ondernemer nog maar één vergunning aan te vragen voor de hele EU. Momenteel ben je als crypto-ondernemer in de EU aan allerlei verschillende lokale regels gebonden en dat kan soms knap lastig zijn. Zo kent Malta een heel ander crypto-regime dan Nederland en Duitsland. Met de MiCA worden al deze verschillende regels verenigd, waardoor het gemakkelijker wordt om als crypto-ondernemer zaken te doen in de Europese Unie.

Wat valt er allemaal onder de MiCA (en wat niet)?

Het is eigenlijk het makkelijkst om te beginnen met te vermelden op wie (en wat) de MiCA niet van toepassing is.

Zo is de MiCA niet van toepassing op crypto’s die al onder huidige (financiële) wet-en regelgeving vallen. Denk dan aan cryptocurrencies die als financiële instrumenten moeten worden gekwalificeerd in de zin van de MIFID II of crypo-activa die deposito’s zijn in de zin van de richtlijn 2014/49/EU inzake het Europese depositogarantiestelsel.

De MiCA is ook niet van toepassing op het Internationaal Monetair Fonds, de Bank voor internationale betalingen en op centrale banken die iets met crypto’s willen doen. 

In tegenstelling tot de traditionele gecentraliseerde platformen, zal de MiCA ook niet van toepassing zijn op gedecentraliseerde financiële beurzen (DeFi). Dit blijkt uit de volgende passage in de MiCA:

“Indien cryptoactivadiensten op volledig gedecentraliseerde wijze worden aangeboden zonder enige tussenpersoon, mogen zij niet binnen het toepassingsgebied van deze verordening vallen.”

Tot slot lijkt de Europese wetgever als uitgangspunt te hanteren dat ook NFT’s niet onder het toepassingsgebied van de MiCA horen te vallen. Hier is echter nog wel wat onduidelijkheid over (zie ook “Geldt de MiCA voor NFTs?”). Enige opheldering zou welkom zijn.

“Oké, maar wie of wat valt er dan wel onder de MiCA?”

Het juristen-antwoord lezen we in artikel 2 van de MiCA:

Deze verordening is van toepassing op natuurlijke en rechtspersonen en bepaalde andere ondernemingen die zich in de Unie met de uitgifte, de aanbieding aan het publiek of de toelating tot de handel van cryptoactiva bezighouden of cryptoactivagerelateerde diensten aanbieden.”

En dan nu in normale mensentaal:

Bedrijven die wél onder de MiCA vallen of crypto-asset service providers (CASP) zijn:

  • Handelsplatformen voor crypto;
  • Bewaarportemonnees;
  • Het omwisselen van cryptoactiva voor geldmiddelen;
  • Het verzorgen van portefeuillebeheer voor crypto-activa;
  • Het uitvoeren van cryptoactivaorders namens cliënten;
  • Adviesbureaus. 

Crypto-activa waarop de MiCA wel van toepassing is (hint: er wordt in de MiCA een onderscheid gemaakt tussen 3 verschillende categorieën die van elkaar moeten worden onderscheiden en aan verschillende vereisten zijn onderworpen):

  • Activagerelateerde tokens: tokens die beogen hun waarde te stabiliseren door te verwijzen naar een andere waarde of een ander recht of een combinatie daarvan (denk aan grondstoffen bijvoorbeeld), waaronder een of meer officiële valuta’s;
  • E-moneytokens (“stablecoins”): tokens die bedoeld zijn om stabiele waarde te behouden door te verwijzen naar de waarde van één officiële valuta, zoals de dollar, euro, etc.;
  • Overige crypto-activa: deze categorie betreft eigenlijk een “catch-all-bepaling” van alle andere crypto’s die niet in de bovenste twee categorieën passen. Denk bijvoorbeeld aan utility tokens, maar ook cryptocurrencies zoals Ether en Bitcoin. 

Geldt de MiCA ook voor NFT’s?

Er is veel gespeculeerd over de vraag of NFT’s (niet-verwisselbare tokens) onder de MiCA zouden vallen. Het antwoord is helaas nog niet zo simpel.

Op het eerste gezicht lijkt het alsof de MiCA inderdaad niet van toepassing is op NFTs. We lezen namelijk het volgende:

Deze verordening mag niet van toepassing zijn op unieke cryptoactiva die niet fungibel met andere cryptoactiva zijn, met inbegrip van digitale kunst en digitale verzamelobjecten.”

Als we iets verder lezen zien we echter dat sommige NFT’s wel binnen de scope van de MiCA vallen. Zo waarschuwt de EU wetgever expliciet in de MiCA dat de enkele toekenning van een unieke identificatiecode aan een crypto asset niet voldoende is om een token als uniek en niet-fungible te kwalificeren. De cryptoactive moet daadwerkelijk uniek en niet-fungible zijn om buiten het toepassingsgebied van de MiCA te blijven. Daarbij zijn de feitelijke kenmerken doorslaggevend. Het is dus niet voldoende om je crypto collectie als “NFT-collectie” te kwalificeren. Zo zal de uitgifte van tokens als NFTs in een grote collectie moeten worden beschouwd als een indicator van hun fungibiliteit. Dit zou betekenen dat dergelijke NFTs wel degelijk onder de MiCA zullen vallen. Het is vooralsnog niet duidelijk of een standaard NFT-collectie van 10.000 items als “groot” moet worden beschouwd.

Voor meer duidelijkheid omtrent NFTs en de MiCA is het wachten op de ESMA. Die moet namelijk richtsnoeren gaan vaststellen die onder andere meer duidelijkheid zouden moeten bieden over welke tokens nou als “uniek” en “niet fungibel” moeten worden beschouwd.

Wat zijn precies die nieuwe regels voor crypto?

Welke veranderingen zal de MiCA teweegbrengen? Wat zijn de belangrijkste nieuwe regels waar crypto-ondernemers (en web3 juristen!) rekening mee moeten houden? Hieronder geven we een beknopt overzicht van de nieuwe regels voor crypto.

Regels voor uitgevers (“aanbieders”) van crypto

Uitgevers van de eerder genoemde crypto-activa worden onderworpen aan vergelijkbare financiële regels als die van ons traditionele financiële systeem. Zo zullen uitgevers van crypto-activa een whitepaper moeten (laten) opstellen, wat te vergelijken is met het opstellen van een prospectus. Deze whitepaper bevat relevante informatie over het crypto project, zoals een beschrijving van het project, het doel ervan, de technologie die wordt gebruikt, het team achter het project, de milieu-impact van het consensuns mechanisme, enzovoorts. Uitgevers van activagerelateerde tokens moeten de whitepaper laten goedkeuren door de nationale toezichthouder. Voor uitgevers van tokens die vallen onder de derde categorie “overige crypto-activa” geldt geen goedkeuringsvereiste (uitgevers van dergelijke activa moeten de respectievelijke nationale bevoegde autoriteit wel op de hoogte brengen van hun whitepaper, maar er hoeft niet gewacht te worden op goedkeuring). 

Naast de conventionele verplichtingen om “eerlijk, rechtvaardig en professioneel” te handelen en alleen reclameboodschappen te verspreiden die “correct, duidelijk en niet misleidend” zijn, bevat de MiCA nog een interessante bepaling die particuliere houders van crypto een herroepingsrecht biedt. Het gaat dan wel enkel om particuliere houders die rechtstreeks bij een aanbieder (of een aanbieder van crypto-activadiensten) crypto’s hebben gekocht tijdens een token-uitgifte. Met andere woorden, het is van toepassing op particulieren die crypto’s kopen bij de bron. Er bestaat dus geen herroepingsrecht voor crypto’s die al zijn verhandeld op een handelsplatform voordat de desbetreffende particulier ze heeft gekocht.

Regels voor CASPs (aanbieder van cryptodiensten)

CASPs (“aanbieders van cryptoactivadiensten”) zijn professionele ondernemers die diensten aanbieden op het gebied van crypto-activa. Ze spelen in de praktijk een belangrijke rol bij het vergemakkelijken van de aankoop, verkoop, bewaring en beheer van crypto’s voor zowel particuliere als institutionele investeerders. Een voorbeeld van een CASP is het bedrijf Bitvavo.  

Wanneer ben je nou een CASP? Nou, als je een (of meer) van de volgende diensten aanbiedt als onderneming:

  • het bewaren en beheren van cryptoactiva namens cliënten;
  • het exploiteren van een cryptoactivahandelsplatform;
  • het omwisselen van cryptoactiva voor geldmiddelen;
  • het omwisselen van cryptoactiva voor andere cryptoactiva;
  • het uitvoeren van cryptoactivaorders namens cliënten;
  • het plaatsen van cryptoactiva;
  • het ontvangen en doorgeven van cryptoactivaorders namens cliënten;
  • het verlenen van advies over cryptoactiva;
  • het verzorgen van portefeuillebeheer voor cryptoactiva;
  • het verlenen van cryptoactivaoverdrachtdiensten namens cliënten.

CASPs moeten onder de MiCA een vergunning aanvragen en aan enkele andere vereisten voldoen, zoals (niet uitputtende lijst):

  • Het hebben van een kantoor in een EU-land en het hebben van ten minste één directeur die woonachtig is in de EU;
  • Het implementeren van organisatorische maatregelen tegen risico’s van het witwassen van geld en terrorismefinanciering; 
  • Het eerlijk, rechtvaardig, professioneel en in het belang van hun cliënten handelen;   
  • Het verschaffen van volledige, correcte, duidelijke en niet-misleidende informatie aan hun cliënten over o.a. hun tariefbeleid;
  • Het implementeren van een klachtenprocedure;
  • Het beschikken over eigen vermogen waarmee ze verliezen kunnen opvangen;
  • Het waarschuwen van hun klanten over de mogelijke risico’s van trading.

Regels voor marktmisbruik (“pump and dump” verleden tijd?)

Naast regels voor uitgevers en CASPs, heeft de MiCA ook enkele regels tegen het handelen in crypto met voorkennis (“insider trading”) en marktmanipulatie. Het is bijvoorbeeld niet toegestaan om geruchten via social media te verspreiden met als doel de koers van een crypto-asset kunstmatig te beïnvloeden. Crypto influencers zullen daarom in de toekomst voorzichtig moeten zijn met “pump and dump”-praktijken. 

Wanneer geldt de MiCA verordening?

Op basis van Artikel 149 van de MiCA is vastgesteld dat de regels in werking treden op de 20e dag na publicatie. Na de inwerkingtreding van de regels zullen bepaalde bepalingen van de MiCA van kracht worden na 12 maanden, terwijl andere bepalingen pas na 18 maanden van toepassing zullen zijn. Er zal dus nog enige tijd verstrijken voordat de regels daadwerkelijk in werking treden. 

Onze legal counsels zijn goed op de hoogte van de ontwikkelingen rond de MiCA. Zij kunnen je helpen bij het begrijpen van de impact van de regelgeving op jouw Web3-project en kunnen je begeleiden bij het voldoen aan de vereisten van de MiCA. Het is verstandig om tijdig contact op te nemen met onze legal counsels, zodat je voldoende tijd hebt om de benodigde aanpassingen en voorbereidingen te treffen voor de implementatie van de MiCA.

Neem gerust contact met ons op om jouw specifieke situatie te bespreken en de juiste stappen te zetten voor een soepele overgang naar de MiCA.

Legal support nodig?

Neem contact met ons op

Scroll naar boven

mr. Hester Spaans

Co-founder & General legal consultant

Hester is een van de oprichters van Spaans&Spaans en werkt als General Legal Consultant. Ze heeft meerdere masters in het recht afgerond aan de Universiteit van Amsterdam en het voorrecht gehad een half jaar aan de University of Hong Kong te mogen studeren. Gefrustreerd over de stoffige juridische wereld, besloot ze destijds het heft in eigen hand te nemen en als ondernemer te starten. 

Inmiddels werkt ze al zo’n 5 jaar bij Spaans&Spaans en heeft ze honderden ondernemers mogen bijstaan met vraagstukken op het snijvlak van IT en recht.

Haar passie voor tech (en met name web3!) is van grote waarde bij het ‘vertalen’ van juridische regelgeving op het gebied van ICT/internet-en privacyrecht naar de dagelijkse technische realiteit. Klanten omschrijven haar als doortastend, vakkundig en pragmatisch. Om haar kennis op peil te houden is ze o.a. lid van de Vereniging voor Auteursrecht. 

mr. Lucia Spaans

Co-founder & Privacy officer

Lucia is mede-oprichter van Spaans&Spaans en werkt gedreven samen met het team aan het leveren van onze juridische diensten op top niveau.

Ze is enorm gemotiveerd en een perfectioniste (soms, oké, dikwijls, op het irritante af) die alles tot in de puntjes geregeld wil zien. Haar passie voor het recht kwam al naar voren tijdens haar studietijd in Amsterdam, waar ze ervoor koos om twee juridische masters te volgen. Het liefst controleert ze alle juridische stukken en correspondentie die dagelijks bij Spaans&Spaans de deur uitgaan meerdere malen, zodat de cliënt er zeker van kan zijn dat alles perfect geregeld is.

Verder is ze een groot fan van koffie, reist ze graag en is ze actief als gitariste (ja, echt).