Het gebeurt niet zelden dat opdrachtnemers met de handen in het haar zitten omdat de opdrachtgever ineens de stekker uit de opdracht heeft getrokken. Zo wordt een opdracht voor 6 maanden opeens na 2 maanden al opgezegd, waardoor de opdrachtnemer – voor zijn gevoel – 4 maanden aan inkomsten misloopt. Het vergt niet veel inlevingsvermogen om je voor te stellen dat er bij opdrachtnemers vaak een gevoel van ‘onrecht’ heerst. Je hebt als opdrachtnemer waarschijnlijk al werkzaamheden verricht, kosten gemaakt en misschien heb je zelfs andere opdrachten afgewezen. Het voelt vooral zuur als je de opdracht naar behoren (gedeeltelijk) hebt uitgevoerd en je wat dat betreft ook helemaal ‘niets fout doet’. In deze blog bekijken we of je als opdrachtnemer nog recht hebt op een vergoeding bij tussentijdse opzegging door jouw opdrachtgever.
Mag mijn opdrachtgever opzeggen?
Of jouw opdrachtgever de opdracht tussentijds mag beëindigen is afhankelijk van verschillende factoren (ha-ha) maar laten we eerst de standaardregeling hierover eens bekijken. In artikel 7:408 van ons Burgerlijk Wetboek staat:
“De opdrachtgever is te te allen tijde bevoegd de overeenkomst op te zeggen.”
Als uitgangspunt geldt dus dat -hoe vervelend ook – jouw opdrachtgever tussentijds, op elk moment, mag opzeggen. Of jullie de overeenkomst voor bepaalde of onbepaalde tijd zijn aangegaan, maakt hierbij geen verschil. Dat de redelijkheid en billijkheid kan eisen dat er een opzegtermijn in acht wordt genomen, laten we in deze blog achterwege. De volgende vraag die we moeten stellen, is of er van deze wettelijke regeling (7:408, lid 1 BW) contractueel mag worden afgeweken. In andere woorden: kunnen partijen afspreken dat de opdrachtgever niet te allen tijde mag opzeggen? Essentieel ter beantwoording van deze vraag is of jouw opdrachtgever een niet-professionele (“consument”) of professionele opdrachtgever (“handelt in uitoefening van beroep of bedrijf”) is. Indien jouw opdrachtgever een consument is, mag je niet ten nadele van artikel 7:408, lid 1 BW afwijken. Bij een professionele opdrachtgever mag dit wel! In de praktijk gebeurt dit ook veelvuldig door in het contract (of de algemene voorwaarden) op te nemen dat de overeenkomst niet kan worden opgezegd of slechts kan worden opgezegd met inachtneming van een opzegtermijn. Heb je echter niets met jouw professionele opdrachtgever afgesproken over de opzegging, dan geldt alsnog de wettelijke regeling.
Is mijn opdrachtgever bij opzegging een vergoeding verschuldigd?
Laten we ervan uitgaan dat de opdrachtgever mocht opzeggen: heb je als opdrachtnemer dan nog recht op een vergoeding? In de Nederlandse wet hebben we een regeling (artikel 7:411 BW) over recht op loon bij voortijdige beëindiging. In deze blog concentreren we ons op de vraag wat dit artikel voor jou als opdrachtnemer kan betekenen. Let wel, vergoeding kan natuurlijk meer omvatten dan gederfde loon. Denk daarbij aan vergoeding van gemaakte kosten, immateriële schade of gederfde winst. Artikel 7:411 BW regelt ‘slechts’ de gederfde loon. Wat staat er nu precies in dit artikel?
Lid 1:
“Indien de overeenkomst eindigt voordat de opdracht is volbracht of de tijd waarvoor zij is verleend, is verstreken, en de verschuldigdheid van loon afhankelijk is van de volbrenging of van het verstrijken van die tijd, heeft de opdrachtnemer recht op een naar redelijkheid vast te stellen deel van het loon. Bij de bepaling hiervan wordt onder meer rekening gehouden met de reeds door de opdrachtnemer verrichte werkzaamheden, het voordeel dat de opdrachtgever daarvan heeft, en de grond waarop de overeenkomst is geëindigd.”
Lid 2:
“In het in lid 1 bedoelde geval heeft de opdrachtnemer slechts recht op het volle loon, indien het einde van de overeenkomst aan de opdrachtgever is toe te rekenen en de betaling van het volle loon, gelet op alle omstandigheden van het geval, redelijk is. Op het bedrag van het loon worden de besparingen die voor de opdrachtnemer uit de voortijdige beëindiging voortvloeien, in mindering gebracht.”
De wetgever heeft met dit artikel een regeling willen treffen voor die gevallen waarin de opdrachtgever geen loon verschuldigd is omdat de overeenkomst eindigt voordat de opdracht is volbracht of de tijd waarvoor zij is verleend is verstreken. De opdrachtnemer heeft in deze gevallen toch recht op een redelijk loon. Let wel, deze regeling geldt dus niet voor die situaties waarin jij als opdrachtnemer gewoon per uur werd betaald door jouw opdrachtgever. De verschuldigdheid van de vergoeding moet dus echt afhankelijk zijn geweest van de volbrenging van de opdracht of het verstrijken van de tijd waarvoor de opdracht is verleend.
De oplettende lezer ziet dat het gaat om een ‘naar redelijkheid vast te stellen deel van het loon’. Er is dan ook veel gediscussieerd over wat er precies redelijk is. Wat redelijk is hangt onder meer af van (i) de reeds verrichte werkzaamheden, (ii) het voordeel dat de opdrachtgever heeft genoten en (iii) de grond waarop de opdracht is beëindigd. Als opdrachtnemer kun je -in sommige gevallen- echter ook recht hebben op het volle loon. Wanneer is dit het geval? Je hebt alleen recht op het volle loon indien het einde van de overeenkomst aan de opdrachtgever is toe te rekenen en de betaling van het volle loon redelijk is. Wat redelijk is hangt weer af van de omstandigheden van het geval. Hierbij kan je bijvoorbeeld denken aan de situatie waarin jij als opdrachtnemer andere opdrachten hebt geweigerd om deze specifieke opdracht te kunnen verrichten.
3 tips voor jou als opdrachtnemer
- Spreek een opzegtermijn af in jouw overeenkomst of algemene voorwaarden.
- Geef duidelijk aan wat er gebeurt wanneer iemand opzegt ( moet de opdrachtgever bijvoorbeeld een boete betalen?) Het voordeel van een boetebeding is dat je vooraf weet wat je zal ontvangen, terwijl het “redelijk loon” aan discussie onderhevig kan zijn.
- Neem een opzegverbod op (die doe je bijvoorbeeld in jouw algemene voorwaarden) of leg heel duidelijk vast in welke gevallen, en onder welke voorwaarden (bijv. alleen schriftelijk) er tussentijds mag worden opgezegd.
Natuurlijk bestaat er ook nog zoiets als de “ondernemers-kant” van het verhaal. Wanneer je een klant strikt aan zijn betalingsverplichtingen houdt in het geval van een opzegging, bestaat er natuurlijk altijd de kans dat je een slechte recensie (online) kunt verwachten. Als groter bedrijf kan je zoiets waarschijnlijk beter dragen dan als kleine zzp’er. Dat is een afweging die uiteraard kan meespelen, maar laat je hier niet teveel door leiden.
