Met enige regelmaat krijgen we bij Spaans&Spaans vragen in onze mailbox over boetebedingen in contracten en algemene voorwaarden. Zo ook de vraag van een lezer of je -indien je een boetebeding in je algemene voorwaarden hebt opgenomen- naast de boete ook nog schadevergoeding mag vorderen. Niet geheel onbelangrijk om te weten. Het kan namelijk heel goed voorkomen dat de vooraf bepaalde boete lager is dan de daadwerkelijk geleden schade. In dat geval wil je natuurlijk liever de schadevergoeding vorderen (dan wel in combinatie met de boete) en niet vastzitten aan het contractuele boetebeding. In de praktijk worden boetebedingen veelvuldig gebruikt in zakelijke overeenkomsten. Het is dan ook zeker handig om iets meer te weten over de juridische regels hieromtrent.
Wat is een boetebeding?
Een boetebeding is ieder beding waarin is bepaald dat de schuldenaar in geval van tekortschieten gehouden is een geldsom of andere prestatie te voldoen. De schuldenaar is zodoende alleen een boete verschuldigd bij wanprestatie (toerekenbare tekortkoming). Partijen kunnen echter hiervan afwijken en afspreken dat de boete ook bij overmacht (niet toerekenbare tekortkoming) mag worden gevorderd. Indien je dit belangrijk vindt, dien je dit dus in je contract op te nemen en het liefst zo duidelijk mogelijk zodat er over de inhoud van het beding later geen discussie kan ontstaan.
Een boetebeding hoeft in beginsel niet in een bepaalde vorm te zijn gegoten om geldig te zijn. Aan sommige boetebedingen zijn echter wel vormvoorschriften gebonden. Zo bepaalt artikel 650 uit boek 7 van het Burgerlijk Wetboek dat een boetebeding in een arbeidsovereenkomst schriftelijk moet worden aangegaan. Waarom zou je nou een boetebeding willen opnemen? Een boetebeding kan erg handig zijn omdat er van te voren mee kan worden vastgesteld welk bedrag de schuldenaar dient te betalen indien hij tekort schiet. Daarmee wordt beoogd een discussie over de hoogte van de schadevergoeding te voorkomen. Een boetebeding kan uiteraard ook als aansporing werken voor de schuldenaar om zijn verplichtingen na te komen (“stok achter de deur-effect”). Boetebedingen worden dikwijls in algemene voorwaarden opgenomen, zoals ook bij onze lezer het geval was. Dit mag. Ze staan niet op de grijze of zwarte lijst. Of ze onder de gegeven feiten en omstandigheden toch onredelijk bezwarend kunnen zijn, wordt bepaald aan de hand van de open norm van 6:233 sub a van het Burgerlijk Wetboek.
Boetebeding treedt in de plaats van schadevergoeding, tenzij...
Terug naar de lezersvraag. Mag je boete én schadevergoeding vorderen van je tekortschietende schuldenaar? Laten we eerst eens in de wet kijken. In lid 2 van Artikel 6:92 Burgerlijk Wetboek staat:
“Hetgeen ingevolge een boetebeding verschuldigd is treedt in de plaats van de schadevergoeding op grond van de wet.”
Uit de wet vloeit dus voort dat de boete in de plaats treedt van de aanvullende en vervangende schadevergoeding die op grond van de wet verschuldigd is. Deze bepaling is echter van regelend recht. Dit betekent dat partijen hiervan mogen afwijken. Doen zij dit niet, dan is de wettelijke bepaling van toepassing en mag je naast de boete geen schadevergoeding vorderen. Wat we bij Spaans&Spaans echter vaak zien is dat partijen afwijken van de wettelijke regeling, bijvoorbeeld door te bedingen dat de schuldeiser mag kiezen tussen een boete en een wettelijke schadevergoeding of dat naast de boete ook schadevergoeding mag worden gevorderd. Er zijn verschillende variaties mogelijk maar het is in ieder geval van belang als schuldeiser dat je -mocht je de mogelijkheid willen hebben om naast een contractuele boete ook wettelijke schadevergoeding te vorderen- dit in het desbetreffende contract opneemt.
