Wanneer iemand een afspraak uit de overeenkomst niet nakomt, ben je in beginsel gerechtigd om schadevergoeding te vorderen. Je zal waarschijnlijk wel eerst even een ingebrekestelling moet sturen (alhoewel dat niet altijd een vereiste is!). Om schadevergoeding van iemand te kunnen vorderen, moet je het niet nakomen echter wel aan die persoon kunnen toerekenen. Dit houdt in dat deze persoon een bepaalde mate van schuld moet dragen voor het niet nakomen van de afspraak. Indien dit niet het geval is, bestaat er een kans dat deze persoon zich beroept op overmacht. In zo’n geval zal een vordering tot schadevergoeding juridisch gezien niet meer mogelijk zijn.
Toch bestaan er ook uitzonderingen op deze regel: bijvoorbeeld in het geval dat er een garantie is gegeven. In de onderstaande blog zal ik uitleggen wat een garantie precies inhoudt en of een garantie ook altijd een beroep op overmacht voorkomt.
Wat is een garantie?
Een garantie is een extra bevestiging dat je instaat voor de nakoming van een bepaalde afspraak. Het kan zowel gaan om een specifieke afspraak zoals het leveren van een product voor een bepaalde datum, maar ook om een algemenere afspraak zoals bijvoorbeeld de algehele kwaliteit van iets. Er bestaat geen wettelijke regel over de manier waarop je een garantie moet afspreken. Een garantie valt dan ook niet direct aan een bepaald vormvereiste te herkennen.
Of er sprake is van een garantie moet uiteindelijk worden bepaald aan de hand van de uitleg van de overeenkomst. Hierbij is het van belang wat partijen bij de start van de overeenkomst voor ogen hadden. Ofwel, wilden de partijen ook een garantie afspreken? Om te beoordelen of er sprake is van een garantie kijkt een rechter naar de bedoeling die contractpartijen hadden toen ze de afspraak aangingen.
Wat is overmacht?
Zoals gezegd dient er voor het vorderen van een schadevergoeding sprake te zijn van een bepaalde mate van schuld aan de kant van de schuldenaar. Indien dit niet het geval is kunnen we meestal spreken van overmacht. Overmacht is een juridisch begrip en ziet op de situatie waarin het niet nakomen van de schuldenaar niet aan hem valt toe te rekenen. Het niet nakomen van de schuldenaar is dan niet te wijten aan zijn schuld en dit valt ook niet onder zijn risico. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan natuurrampen of onverwachte overheidsmaatregelen. Met een geslaagd beroep op overmacht vervalt dus de mogelijkheid tot het vorderen van een schadevergoeding wanneer de wederpartij de overeenkomst niet nakomt.
Wat is het effect van een garantie op overmacht?
Een garantie leidt er in de regel toe dat een beroep op overmacht niet meer mogelijk is. Het is dan niet meer van belang waarom de overeenkomst niet is nagekomen. De mogelijkheid om schadevergoeding te vorderen blijft in zo’n geval dan ook gewoon bestaan. Maar let op: dit is niet het geval bij alle soorten garanties. Het is bijvoorbeeld ook mogelijk dat jij en je wederpartij bepaalde onverwachte omstandigheden op het oog hadden bij het sluiten van de garantie. Als er zich dan andere belemmeringen voordoen waardoor de overeenkomst niet kan worden nagekomen, kan de wederpartij zich hierbij wel beroepen op overmacht. De garantie zag dan namelijk niet toe op het garanderen van nakoming bij deze belemmeringen. Het zal er in de praktijk dan ook van afhangen hoe ‘breed’ de garantie is.
Waarop moet je letten bij het aangaan van een garantie?
Wil je liever niet met lege handen komen te zitten? Dan kan het verstandig zijn om een garantie af te spreken. Daarbij kan een garantie ook altijd goed zijn voor het vertrouwen. Je garandeert immers aan jouw wederpartij dat je gaat nakomen!
Daarentegen is het goed om je te bedenken dat niet alle soorten garanties een beroep op overmacht zullen uitsluiten. Het zal er daarbij van afhangen welke onvoorziene omstandigheden jij en je contractspartij op het oog hadden bij het sluiten van de garantie. Het is dan ook altijd belangrijk om na te gaan of het gaat om een algemene garantie, of dat deze slechts ziet op een beperkt aantal gevallen. Let er daarnaast op dat je de eventuele gevolgen van een schadevergoeding bij een overmachtsituatie kunt dragen. Een schadevergoeding kan een stuk hoger uitvallen dan het bedrag uit de overeenkomst. Het is dan ook aan te raden om hier rekening mee te houden, aangezien een overmachtsituatie dus vaak geen verweer meer zal bieden.
Auteur: Casper Heijnen
Komt iemand zijn afspraken niet na en weet je niet zeker of je een garantie hebt afgesproken? Neem dan gerust contact met ons op.