Search
Close this search box.

Portretrecht

Wil je jouw portretrecht beschermen of juist exploiteren? Onze IP-juristen helpen je graag bij het maken van de juiste keuzes en het opstellen van de benodigde documenten. 

Het portretrecht

Mag je een foto publiceren waarop iemand duidelijk herkenbaar in beeld staat?

Misschien heb je een blogartikel geschreven over een BN’er en wil je ter ondersteuning van je verhaal een foto toevoegen. Of wellicht ben je zelf de fotograaf van het portret en wil je de foto graag op je website plaatsen. Je vraagt je alleen nog wel even af of je met het publiceren van de foto iemands portretrecht schendt. Moet je altijd om toestemming vragen of loopt het wel los? Lees verder voor een uiteenzetting van het portretrecht.

Portretrecht: wat is dat?

Het portretrecht is onderdeel van het Auteursrecht en opgenomen in de Nederlandse Auteurswet. Kort gezegd, is het portretrecht het recht van de geportretteerde om zich, onder bepaalde voorwaarden, te verzetten tegen publicatie van zijn of haar portret. Als we kijken naar rechtspraak op het gebied van het portretrecht, blijkt dat het “portret” trouwens een vrij breed begrip is. Het gaat erom of iemand herkenbaar is. Zelfs als het gelaat niet in beeld is, kan er sprake zijn van een portret. Bijvoorbeeld omdat een lichaamshouding kan bijdragen aan de herkenbaarheid. Zo oordeelde de Hoge Raad dat een filmpje waarin een lookalike van Max Verstappen voorkwam, wel degelijk het portretrecht raakte.

Voor de vraag of er sprake is van een portret, is ook de techniek niet van belang. Of iemand nou op de foto is gezet, in een video voorkomt of in graffiti is afgebeeld: het portretrecht is van toepassing.

Portretrecht: altijd toestemming nodig?

Nee, je hebt niet altijd toestemming nodig voor het publiceren van een afbeelding waarop iemand herkenbaar is afgebeeld. Het portretrecht is wat dat betreft geen vetorecht. Kort gezegd zijn er twee situaties mogelijk:

Portret in opdracht gemaakt: als het portret in opdracht van de geportretteerde is gemaakt, mag het portret alleen met toestemming van de geportretteerde worden gepubliceerd. Er is pas sprake van een portret in opdracht, als de opdracht door of ten behoeve van de geportretteerde is gegeven. Als je als bedrijf een model inschakelt ter promotie van jouw nieuwe kledinglijn, is deze opdracht niet door of ten behoeve van het model gegeven. Er is dan dus geen sprake van een portret in opdracht.  

Portret niet in opdracht gemaakt: is het portret niet in opdracht gemaakt (denk aan straatfotografie) dan hoeft er in beginsel niet om toestemming worden gevraagd. Een geportretteerde kan publicatie echter wel tegenhouden, indien hij of zij daar een redelijk belang bij heeft. Voorbeeld: geportretteerde is op een nudistenstrand gefotografeerd.

Vergoeding voor portretrecht

Is het portret in opdracht gemaakt? Zo ja, dan kan het verstandig zijn om de afspraken omtrent het gebruik van het portret in een Quitclaim op te nemen. Hierin kan je ook opnemen of de geportretteerde een vergoeding krijgt voor het gebruik van zijn foto en zo ja, hoe hoog deze vergoeding dan is. Er zijn geen standaardbedragen waar je je aan moet houden, dus het staat je vrij om zelf te bepalen wat je een redelijke vergoeding vindt. Hierbij zou je bijvoorbeeld rekening kunnen houden met de mate van populariteit of bekendheid van de geportretteerde. 

Mag je een portret in portfolio opnemen?

Wij krijgen regelmatig van fotografen de vraag of ze een portret dat ze hebben gemaakt, wel zomaar in hun (online) portfolio mogen opnemen. Ook hier geldt weer dat er een onderscheid moet worden gemaakt tussen (i) portretten die in opdracht zijn gemaakt en (ii) portretten die niet in opdracht zijn gemaakt. 

Een portret dat in opdracht is gemaakt, mag niet worden gepubliceerd zonder toestemming van de geportretteerde. Dit betekent dus ook dat als je de fotograaf van het portret bent, je deze niet zomaar in je portfolio mag opnemen. Dat je als fotograaf het auteursrecht hebt op het portret, doet daar niets aan af. Je zal om toestemming moeten vragen. Deze toestemming kan je soms verwerken in je algemene voorwaarden, maar niet altijd. Indien de opdracht tot het maken van het portret slechts “ten behoeve” van de geportretteerde is gegeven, zal je een aparte overeenkomst met deze moeten regelen. Een Quitclaim kan voor dit soort situaties uitkomst bieden

Portretrecht contract

Met een “Portretrecht contract” bedoelen we eigenlijk een Quitclaim. In de praktijk worden ook wel de termen “model release” en “portret vrijwaringsverklaring” gebruikt. In een Quitclaim leg je de afspraken vast die je maakt met de geportretteerde. In de kern is een Quitclaim dan ook een overeenkomst waarmee de geportretteerde afstand doet van zijn portretrecht. Ofwel: de geportretteerde geeft toestemming om zijn portret te laten publiceren. De volgende afspraken wil je altijd in de Quitclaim opnemen: (i) voor hoe lang de toestemming van de geportretteerde geldig is, (ii) waar het portret mag worden gebruikt (iii) of de geportretteerde een vergoeding krijgt (en zo ja, hoe hoog). 

Juristen gespecialiseerd in het portretrecht

Onze juristen zijn gespecialiseerd in het portretrecht en kunnen je helpen bij het beschermen of juist exploiteren van jouw portret.

Hulp nodig bij ? Neem gerust contact met ons op. 

mr. Hester Spaans

mr. Hester Spaans

Co-founder & General Legal Counsel

Neem contact met ons op

Scroll naar boven

mr. Hester Spaans

Co-founder & General legal consultant

Hester is een van de oprichters van Spaans&Spaans en werkt als General Legal Consultant. Ze heeft meerdere masters in het recht afgerond aan de Universiteit van Amsterdam en het voorrecht gehad een half jaar aan de University of Hong Kong te mogen studeren. Gefrustreerd over de stoffige juridische wereld, besloot ze destijds het heft in eigen hand te nemen en als ondernemer te starten. 

Inmiddels werkt ze al zo’n 5 jaar bij Spaans&Spaans en heeft ze honderden ondernemers mogen bijstaan met vraagstukken op het snijvlak van IT en recht.

Haar passie voor tech (en met name web3!) is van grote waarde bij het ‘vertalen’ van juridische regelgeving op het gebied van ICT/internet-en privacyrecht naar de dagelijkse technische realiteit. Klanten omschrijven haar als doortastend, vakkundig en pragmatisch. Om haar kennis op peil te houden is ze o.a. lid van de Vereniging voor Auteursrecht. 

mr. Lucia Spaans

Co-founder & Privacy officer

Lucia is mede-oprichter van Spaans&Spaans en werkt gedreven samen met het team aan het leveren van onze juridische diensten op top niveau.

Ze is enorm gemotiveerd en een perfectioniste (soms, oké, dikwijls, op het irritante af) die alles tot in de puntjes geregeld wil zien. Haar passie voor het recht kwam al naar voren tijdens haar studietijd in Amsterdam, waar ze ervoor koos om twee juridische masters te volgen. Het liefst controleert ze alle juridische stukken en correspondentie die dagelijks bij Spaans&Spaans de deur uitgaan meerdere malen, zodat de cliënt er zeker van kan zijn dat alles perfect geregeld is.

Verder is ze een groot fan van koffie, reist ze graag en is ze actief als gitariste (ja, echt).