Er moet nog heel wat bedacht, ontwikkeld en geschreven worden voordat we van volwaardig ‘digitaal eigenaarschap’ kunnen spreken, dat gelijk is aan eigendom zoals we dat nu in de wet geregeld hebben. Dit komt doordat formeel gezien de wet en jurisprudentie achterlopen op de ontwikkelingen in de duiding van ‘digitaal eigendom’, zoals NFT’s en andere cryptovaluta. Dit is niet vreemd, innovatie brengt met zich mee dat de wet achter de feiten aanloopt. Dit houdt niet in dat er ondertussen nog niks duidelijk is. In deze blog zullen we zien dat het mogelijk is om beslag te leggen op cryptovaluta en dat dit al veelvuldig gebeurt. Het openbaar ministerie legt jaarlijks al voor miljoenen euro’s beslag op cryptomunten.
Cryptovaluta vatbaar voor beslag
In het privaatrecht is het nog niet vastgelegd dat cryptovaluta een vermogensrecht zijn, maar dat lijkt een kwestie van tijd. In het wetsvoorstel voor het nieuwe Wetboek van Strafvordering worden cryptovaluta al wel expliciet vermeld als een vermogensrecht. In de praktijk zijn cryptovaluta al wel als vermogensrecht vatbaar voor beslag. Betaald de schuldenaar niet, dan kunnen de cryptovaluta verkocht worden om op die manier de schuld in te lossen.
Hoe worden de tokens beheerd?
Er wordt onderscheid gemaakt tussen een ‘custodial wallet’ en een ‘non-custodial wallet’. Een crypto wallet is vergrendeld met een key. Wanneer je zelf een wallet aanmaakt heb je deze key nodig om toegang te krijgen tot de wallet. Dit is een non-custodial wallet. De tegenhanger is een custodial wallet, een wallet die wordt beheerd door een custody. Je hebt zelf geen toegang tot deze wallet. De custody beheert de wallet en in je account zie je waar je recht op hebt.
Custodial en non-custodial wallets
Het maakt verschil of je één Bitcoin in een eigen wallet bezit of dat er één bitcoin is gekocht bij een custody (bijv. Binance of Coinbase) en nog in de wallet van de custody wordt gehouden. In het laatste geval beschik jij zelf niet over één bitcoin. In plaats daarvan heb je een vordering op de custody ter grootte van één Bitcoin. Je kan het vergelijken met cash geld in je portemonnee en digitaal geld op je rekening. Cash geld in je portemonnee daar beschik je al over, het geld op de bank vertegenwoordigd een vordering die je hebt op de bank.
Derdenbeslag niet mogelijk
Derdenbeslag op een cryptorekening is niet mogelijk, omdat cryptovaluta in Nederland geen wettig betaalmiddel zijn. Wanneer je zinvol beslag wilt leggen op cryptovaluta heb je toegang nodig tot de tokens. Wanneer de tokens in een non-custodial wallet bewaard worden dan heb je de key tot de wallet nodig, worden ze beheert door een custody dan heb je toegang tot het account bij de custody nodig. Zonder de key, of toegang tot het account bij de custody, kan je te tokens niet verhandelen. In de praktijk kan er gewerkt worden met dwangsommen voor iedere dag dat de schuldenaar niet meehelpt om de tokens verhandelbaar te maken.
Beslag op cryotovaluta kent risico’s
Dat je beslag op cryptovaluta mogelijk is, wil nog niet zeggen dat je dit moet willen. Beslag op cryptovaluta wordt behandeld als beslag op goud. Eén Bitcoin is één bitcoin. Dat is waar je beslag op hebt gelegd. Als de rechter je in het ongelijk stelt is het de vraag wat er gebeurt als Bitcoin in de tussen tijd vijftig procent minder waard is geworden. Kan jij dan succesvol aansprakelijk worden gehouden voor deze waardevermindering? Hier zijn goede voor en tegen argumenten voor te bedenken, maar zolang het risico bestaat dat je hier verantwoordelijk voor wat gehouden moet je eens goed achter je oren krabben of je hier je vingers aan wilt branden. Een beslag procedure kost al snel ‘enige tijd’ en enige tijd in crypto kan een wereld van verschil betekenen.
Als je niet bereid bent om crypto voor een bepaald bedrag te kopen, moet je goed afvragen of je wel voor dat bedrag beslag wilt leggen. Dat neemt niet weg dat wanneer je erg zeker van je zaak bent het een goede optie kan zijn om beslag op cryptovaluta te leggen.
Auteur(s): Spaans&Spaans en Kelcey Lisapaly
