Menu
Juridisch advies over de agentuurovereenkomst
Met enige regelmaat ontvangen onze juristen vragen over het opstellen van een agentuurovereenkomst. Vaak moeten ze alleen eerst een stap terug doen om te bepalen of er wel daadwerkelijk sprake is van een agentuurovereenkomst, of dat een distributieovereenkomst of resellerovereenkomst passender is. Dit onderscheid is zeker niet onbelangrijk, aangezien er op de agentuurovereenkomst relatief specifieke – en dwingende – wetten van toepassing zijn waarmee je rekening moet houden. Heel veel contractsvrijheid heb je dus niet bij het opstellen van een agentuurovereenkomst. Juist daarom is het belangrijk om bij het opstellen van een agentuurovereenkomst de hulp in te schakelen van een jurist gespecialiseerd in het contractenrecht.
Wat is de definitie van een agentuurovereenkomst?
We vinden de definitie van de agentuurovereenkomst in artikel 7:428 lid 1 van het Nederlandse Burgerlijk Wetboek:
De agentuurovereenkomst is een overeenkomst waarbij de ene partij, de principaal, aan de andere partij, de handelsagent, opdraagt, en deze zich verbindt, voor een bepaalde of een onbepaalde tijd en tegen beloning bij de totstandkoming van overeenkomsten bemiddeling te verlenen, en deze eventueel op naam en voor rekening van de principaal te sluiten zonder aan deze ondergeschikt te zijn.
Om een overeenkomst te kunnen kwalificeren als agentuurovereenkomst, moet er dus sprake zijn van:
- Een agent die bemiddelt voor bepaalde of onbepaalde tijd bij de totstandkoming van overeenkomsten voor de principaal.
- Een beloning voor de agent voor de verleende bemiddeling.
- Een zekere mate van zelfstandigheid (de agent mag niet ondergeschikt zijn aan de principaal).
Of er sprake is van een agentuurovereenkomst hangt overigens niet af van de beoordeling door de partijen zelf, maar van de vraag of aan de wettelijke voorwaarden is voldaan. Belangrijk daarbij is wat de partijen voor ogen hadden bij het sluiten van de overeenkomst en hoe zij deze feitelijk hebben uitgevoerd.
Een voorbeeld van agentuur
Stel, een Nederlands kledingmerk wil zijn producten in België verkopen zonder zelf een vestiging daar te openen. Het merk sluit een agentuurovereenkomst met een zelfstandige handelsagent in België. Deze agent verbindt zich ertoe om voor een bepaalde of onbepaalde tijd en tegen beloning te bemiddelen bij de verkoop van de kleding van het merk.
De agent zoekt actief naar winkels en boetieks die geïnteresseerd zijn in het merk en helpt bij de onderhandelingen over verkoopovereenkomsten. Als de agent een overeenkomst tot stand brengt, ontvangt hij een commissie op de verkoop. De agent handelt zelfstandig en is niet in dienst van het merk, maar werkt wel in het belang van het merk om de verkoop te bevorderen. Eventueel kan de agent ook namens het merk verkoopovereenkomsten sluiten, waarbij hij optreedt als vertegenwoordiger van het merk zonder eraan ondergeschikt te zijn.
Wettelijke regels voor agentuur
In de Nederlandse wet is de agentuurovereenkomst geregeld in afdeling 7.7.4 van het Burgerlijk Wetboek. Deze afdeling bevat veel bepalingen die de belangen van de handelsagent beschermen en van dwingend recht zijn. Dit betekent dat partijen niet van deze regels mogen afwijken. Hierdoor is de vrijheid voor partijen om hun eigen afspraken te maken in een agentuurovereenkomst enigszins begrensd.
Een paar regels die we terugvinden in de wet:
Wat doet een handelsagent?
De kerntaken van een agent bestaan uit het aanbrengen van nieuwe klanten voor de principaal. De principaal is een leverancier, meestal de fabrikant. De handelsagent zoekt in principe actief naar potentiële klanten en probeert hen te overtuigen om producten of diensten van de principaal af te nemen. Daarnaast onderhoudt de agent vaak relaties met bestaande klanten om de verkoop te bevorderen.
Mondelinge agentuurovereenkomst
Een agentuurovereenkomst kan in principe mondeling worden gesloten of voortvloeien uit de acties van de principaal en de handelsagent. Hoewel een mondelinge agentuurovereenkomst juridisch bindend kan zijn, brengt dit vaak risico’s met zich mee, zoals bewijsproblemen bij geschillen. Het ontbreken van een schriftelijke vastlegging kan leiden tot onduidelijkheden over de precieze rechten en plichten van beide partijen. Daarnaast bepaalt de wet dat zowel de principaal als de handelsagent, op verzoek van de andere partij, een ondertekend document moet kunnen overleggen dat de geldende inhoud van de agentuurovereenkomst weergeeft. Het is dus wel degelijk verstandig om onderlinge afspraken op papier te zetten.
Belangrijke afspraken in een agentuurovereenkomst
Voor zowel de principaal als de handelsagent is het essentieel om hun belangen te beschermen door afspraken schriftelijk vast te leggen. Omdat de belangen van beide partijen vaak enigszins uiteenlopen, is het belangrijk om duidelijke en concrete bepalingen in de overeenkomst op te nemen. Denk dan aan afspraken over de vergoedingsstructuur, inclusief commissies en bonussen, de duur van de overeenkomst, en de voorwaarden voor beëindiging. Daarnaast moeten bepalingen over exclusiviteit en territorium, eventuele prestatiedoelen en de verantwoordelijkheden van beide partijen duidelijk worden vastgelegd. Het is ook slim om afspraken te maken over de communicatie en rapportage, zodat beide partijen regelmatig op de hoogte zijn van de voortgang en eventuele problemen tijdig kunnen worden aangepakt. Tot slot is het belangrijk om te voorzien in geschillenbeslechting, bijvoorbeeld door middel van arbitrage of mediation, om eventuele conflicten efficiënt en effectief op te lossen.
Concurrentiebeding in een agentuurovereenkomst
Een concurrentiebeding in een agentuurovereenkomst zorgt ervoor dat de handelsagent, zowel tijdens als na de samenwerking, gedurende een vastgestelde periode geen concurrerende activiteiten uitvoert. Dit kan inhouden dat de agent geen soortgelijke producten mag vertegenwoordigen, geen zaken mag doen met de klanten van de principaal, of niet actief mag zijn in dezelfde marktregio. Voor de principaal is een dergelijk beding van groot belang om te voorkomen dat de handelsagent strategische bedrijfsinformatie, klantgegevens of marktkennis inzet om concurrentievoordeel te behalen.
Volgens de wet moet een concurrentiebeding schriftelijk worden vastgelegd om geldig te zijn. Het moet betrekking hebben op de goederen of diensten die de handelsagent vertegenwoordigde, evenals op het specifieke gebied of de klantenkring die aan hem waren toevertrouwd. Bovendien bepaalt de wet dat een concurrentiebeding slechts geldig is gedurende maximaal twee jaar na het beëindigen van de overeenkomst.
Een handige tip voor de principaal: Overweeg om een boeteclausule op te nemen in de agentuurovereenkomst als bescherming wanneer een handelsagent een geldig non-concurrentiebeding schendt. Hiermee ontzie je jezelf van de ingewikkelde taak om de geleden schade vast te stellen en te bewijzen. Bij overtreding van het concurrentiebeding kan de boete dan worden opgelegd. Houd er echter rekening mee dat de handelsagent de rechter kan verzoeken om de boete te verminderen of om het non-concurrentiebeding geheel of gedeeltelijk buiten werking te stellen.
Opzeggen van agentuurovereenkomst
In overeenstemming met artikel 7:437 BW is het mogelijk om een agentuurovereenkomst te beëindigen. Dit betekent dat beide partijen het recht hebben om de samenwerking stop te zetten. Het is van essentieel belang om hierbij de opzegtermijn die contractueel is vastgesteld te respecteren. Als er geen specifieke termijn is afgesproken, geldt standaard een opzegtermijn van 4 maanden. Deze termijn kan echter worden verlengd onder bepaalde omstandigheden, bijvoorbeeld wanneer de overeenkomst een duur heeft gehad van 3 jaar of na 6 jaar met twee extra maanden. De maximale opzegtermijn bedraagt dus 6 maanden, tenzij de partijen anders zijn overeengekomen in het contract. Het naleven van deze opzegtermijnen is van groot belang om eventuele geschillen te voorkomen en een soepele beëindiging van de overeenkomst te waarborgen.
Goodwill vergoeding bij einde agentuurovereenkomst
Bij het beëindigen van een agentuurovereenkomst heeft de handelsagent mogelijk recht op een goodwillvergoeding, ook wel bekend als een klantenvergoeding. Deze vergoeding wordt toegekend als de handelsagent nieuwe klanten heeft aangetrokken of aanzienlijk heeft bijgedragen aan het uitbreiden van bestaande klantenrelaties en de betaling van een vergoeding redelijk is gezien de omstandigheden.
Let op: Als principaal is het belangrijk om te beseffen dat de kosten van een goodwillvergoeding aanzienlijk kunnen zijn. Zo’n klantenvergoeding kan namelijk oplopen tot de beloning van één jaar, berekend op basis van het gemiddelde van de laatste 5 jaren van de overeenkomst, of op basis van het gemiddelde van de gehele duur van de overeenkomst als deze korter heeft geduurd dan 5 jaar. Als de handelsagent bijvoorbeeld gemiddeld €80.000 per jaar aan provisie ontving, kan de klantenvergoeding oplopen tot dat bedrag van €80.000. Wees daarom voorbereid op mogelijke kosten en neem dit mee in je planning en budgettering.
Opstellen agentuurovereenkomst door de juristen van Spaans&Spaans
Onze juristen zijn gespecialiseerd in het contractenrecht en helpen regelmatig leveranciers en handelsagenten bij het vertalen van hun agentuurmodel naar concrete afspraken in een agentuurovereenkomst.
Hulp nodig bij het opstellen van een agentuurovereenkomst? Neem gerust contact met ons op.
mr. Hester Spaans
Co-founder & General Legal Counsel
Neem contact met ons op
Spaans&Spaans V.O.F.
We zijn gevestigd op de Vijzelstraat 68 (1017 HL) in het mooie Amsterdam en sinds 2018 ingeschreven in het register van de Kamer van Koophandel onder nummer: 71533230.
Ons BTW-nummer: NL858752530B01.
020 261 9633
Spaans&Spaans V.O.F.
Vijzelstraat 68
1017 HL, Amsterdam
KvK: 71533230
BTW-nummer: NL858752530B01